Kadife çiçekleri, botanik olarak genellikle tek yıllık (annual) bitkiler olarak sınıflandırılır, bu da onların yaşam döngülerini tohumdan çiçeğe ve tekrar tohuma kadar tek bir büyüme mevsiminde tamamladıkları anlamına gelir. Bu bitkiler tropikal ve subtropikal kökenlidir, bu nedenle dona karşı oldukça hassastırlar ve soğuk kış aylarında dışarıda hayatta kalamazlar. Bu nedenle, geleneksel anlamda kadife çiçeğinin “kışlatılması”, yani çok yıllık bir bitki gibi kış boyunca canlı tutulması genellikle mümkün veya pratik değildir. Ancak, bu durum, kış aylarında bu neşeli çiçeklerin güzelliğinden tamamen vazgeçmeniz gerektiği anlamına gelmez; farklı yaklaşımlarla bir sonraki sezon için hazırlık yapabilir veya bitkinin ömrünü bir miktar uzatabilirsiniz.
Kadife çiçeklerinin tek yıllık doğasını anlamak, kışa hazırlık stratejisini belirlemede ilk adımdır. İlk sert sonbahar donu, bitkinin toprak üstü kısımlarını öldürecek ve bitki kahverengiye dönüp çökecektir. Bu, bitkinin yaşam döngüsünün doğal bir sonudur ve bir bakım hatası değildir. Bu nedenle, kışlatma çabaları genellikle bitkinin kendisini değil, bir sonraki nesli, yani tohumlarını korumaya veya çok özel durumlarda bitkiyi içeriye alarak ömrünü uzatmaya odaklanır. Bu yaklaşımların her biri, farklı bir amaç ve çaba seviyesi gerektirir.
Çoğu bahçıvan için en pratik ve yaygın “kışlatma” yöntemi, gelecek yıl ekmek üzere tohum toplamaktır. Bu, bitkinin genetik mirasını bir sonraki sezona taşımanın en kolay ve en etkili yoludur. Mevsim sonunda çiçeklerin bitki üzerinde tamamen kurumasını bekleyerek, binlerce yeni potansiyel bitkiyi barındıran tohumları hasat edebilirsiniz. Bu yöntem, sürdürülebilir bir bahçecilik pratiğidir ve her yıl yeni bitki satın alma maliyetini ortadan kaldırır.
Eğer çok sevdiğiniz özel bir kadife çiçeği çeşidiniz varsa ve onu kaybetmek istemiyorsanız, bitkiyi saksıya alıp kış boyunca iç mekanda bakmayı deneyebilirsiniz. Bu yöntem oldukça zahmetlidir ve her zaman başarılı olmaz, çünkü bitkiler iç mekan koşullarına adapte olmakta zorlanabilir. Ancak doğru koşullar sağlandığında, bitkiyi ilkbahara kadar canlı tutabilir ve ondan yeni çelikler alarak çoğaltabilirsiniz. Bu, daha çok deneysel bir yaklaşım olup, standart bir bahçecilik uygulaması değildir.
Tohum toplama ve saklama
Kadife çiçeği tohumlarını toplamak için en doğru zaman, çiçek başlarının tamamen kuruduğu ve renklerinin kahverengiye döndüğü zamandır. Çiçek taç yaprakları kağıt gibi bir dokuya sahip olmalı ve kolayca dağılmalıdır. Tohumların olgunlaşması için çiçeklerin bitki üzerinde kurumasına izin vermek önemlidir; erken toplamak, tohumların canlı olmamasına neden olabilir. Kuru bir günde, olgunlaşmış çiçek başlarını saplarından dikkatlice kesin veya koparın.
Topladığınız çiçek başlarını, içindeki tohumları çıkarmak için bir kap veya tepsi üzerinde ufalayın. Kadife çiçeği tohumları, bir ucunda açık renkli bir tüy bulunan, ince, siyah çubuklar şeklindedir. Tohumları, çiçek artıklarından ve diğer döküntülerden ayıklayın. Tamamen kuru olduklarından emin olmak için, tohumları birkaç gün boyunca kuru ve havadar bir yerde, bir kağıt havlu veya gazete üzerinde bekletin. Nemli kalan tohumlar saklama sırasında küflenip çürüyebilir.
Tohumlarınızı saklamak için en iyi kaplar, nefes alabilen malzemelerden yapılmış olanlardır. Kağıt zarflar veya küçük kağıt keseler idealdir, çünkü havanın dolaşmasına izin vererek nem birikmesini önlerler. Zarfın veya kesenin üzerine tohumun türünü ve toplandığı tarihi yazmayı unutmayın. Bu, bir sonraki yıl ekim yaparken hangi tohumun ne olduğunu bilmenizi sağlar. Plastik torbalar veya hava geçirmez kaplar, nemi hapsedebileceği için genellikle önerilmez.
Tohum dolu zarfları, kış boyunca serin, kuru ve karanlık bir yerde saklayın. Bir kiler, ısıtılmayan bir garaj veya buzdolabının sebzelik bölümü bu iş için uygun yerlerdir. Sıcaklık ve nem dalgalanmalarından uzak tutmak, tohumların canlılığını korumak için çok önemlidir. Doğru koşullarda saklanan kadife çiçeği tohumları, genellikle birkaç yıl boyunca çimlenme yeteneğini korur. Bir sonraki ilkbaharda, son don tehlikesi geçtikten sonra bu tohumları ekerek yeni bir kadife çiçeği sezonuna başlayabilirsiniz.
Sonbahar bahçe temizliği
İlk sert don, kadife çiçeklerinizi öldürdükten sonra, ölü bitki artıklarını bahçe yatağından temizlemek çok önemlidir. Bu işlemi ihmal etmek, hastalık patojenleri ve zararlı böcek yumurtaları için mükemmel bir kışlama alanı sağlamak anlamına gelir. Ölü bitkileri kökleriyle birlikte sökün ve bahçeden uzaklaştırın. Eğer bitkiler sezon boyunca sağlıklıysa, bu artıkları kompost yığınınıza ekleyebilirsiniz. Ancak, külleme veya başka bir hastalık belirtisi gösteren bitkileri asla komposta atmayın, çünkü bu, hastalığın gelecek yıla taşınmasına neden olabilir.
Bahçe yatağını temizledikten sonra, toprağı bir sonraki ekim sezonu için hazırlamak adına bu dönemi bir fırsat olarak kullanabilirsiniz. Toprağın yüzeyindeki yabani otları temizleyin ve toprağı bir çapa veya bel yardımıyla hafifçe havalandırın. Bu işlem, toprağın sıkışmasını önler ve kış yağmurlarının daha derine nüfuz etmesine yardımcı olur. Bu aşamada toprağın yapısını ve besin değerini iyileştirmek için en doğru zamandır.
Toprağı organik madde ile zenginleştirmek, uzun vadeli toprak sağlığı için yapabileceğiniz en iyi yatırımdır. Temizlenmiş yatağın üzerine birkaç santimetre kalınlığında iyi yanmış kompost, yaprak çürüntüsü veya eski çiftlik gübresi serin. Bu organik katmanı toprağın üst katmanına hafifçe karıştırabilir veya sadece yüzeyde bırakabilirsiniz. Kış boyunca, yağmur ve kar bu organik maddelerin parçalanmasına ve besinlerin toprağa sızmasına yardımcı olacaktır.
Eğer bahçenizde erozyon veya yabani ot sorunu varsa, kış aylarında toprağı korumak için bir örtücü bitki ekmeyi düşünebilirsiniz. Bakla, çavdar veya fiğ gibi kışlık örtücü bitkiler, toprağı yerinde tutar, yabani otların büyümesini engeller ve ilkbaharda toprağa karıştırıldıklarında yeşil gübre olarak işlev görürler. Alternatif olarak, bahçe yatağının üzerini kalın bir saman veya kıyılmış yaprak tabakasıyla malçlamak da benzer bir koruma sağlayabilir ve toprağın yapısını iyileştirebilir.
İç mekanda kışlatma denemesi
Eğer bir kadife çiçeğini kış boyunca canlı tutmayı denemek isterseniz, ilk donlardan önce harekete geçmelisiniz. Saksıda yetiştirdiğiniz sağlıklı ve kompakt bir bitki seçin veya bahçedeki bir bitkiyi köklerine zarar vermemeye özen göstererek dikkatlice söküp uygun boyutlu bir saksıya alın. Bitkiyi içeri almadan önce, üzerinde herhangi bir zararlı veya böcek yumurtası olup olmadığını dikkatlice kontrol edin. Olası haşereleri temizlemek için yaprakları suyla nazikçe yıkayabilir veya böcek öldürücü sabun spreyi uygulayabilirsiniz.
Bitkiyi iç mekana getirdiğinizde, ona mümkün olan en aydınlık yeri sağlamalısınız. Güneye bakan bir pencere önü, günde en az 4-6 saat doğrudan güneş ışığı alabileceği için idealdir. Yeterli ışık sağlanamazsa, bitki zayıf ve cılız büyüyecek, yaprakları dökülecek ve çiçek açmayacaktır. Gerekirse, bitkinin ışık ihtiyacını karşılamak için bir bitki yetiştirme lambası kullanabilirsiniz. İç mekanlarda hava genellikle daha kuru olduğu için, bitkinin etrafındaki nemi artırmak faydalı olabilir.
İç mekanda kışlayan bitkinin bakımı, dışarıdakinden farklıdır. Büyüme yavaşlayacağı için su ihtiyacı önemli ölçüde azalacaktır. Sulamadan önce toprağın üst birkaç santimetresinin kurumasını bekleyin ve aşırı sulamaktan kesinlikle kaçının, çünkü bu kök çürümesine yol açabilir. Kış aylarında bitkiyi gübrelemenize gerek yoktur; dinlenme dönemine girmesine izin verin. Bitkide zayıf veya sararmış dallar görürseniz, bunları budayarak bitkinin enerjisini sağlıklı kısımlara yönlendirmesine yardımcı olabilirsiniz.
Bu yöntemle bitkiyi kış boyunca hayatta tutmayı başarsanız bile, genellikle dışarıdaki kadar canlı ve gür olmayacaktır. Amaç, bitkiyi ilkbahara kadar yaşatmak ve havalar ısındığında ondan yeni çelikler alarak çoğaltmaktır. İlkbaharda, bitkinin sağlıklı sürgünlerinden çelikler alıp köklendirerek, ana bitkinin genetik olarak aynısı olan yeni ve güçlü fideler elde edebilirsiniz. Bu, sevdiğiniz bir çeşidi korumanın zahmetli ama ödüllendirici bir yoludur.
