Sadzenie nawrotu rozesłanego to kluczowy moment, który w dużej mierze decyduje o powodzeniu jego dalszej uprawy i obfitości kwitnienia w kolejnych latach. Aby roślina mogła prawidłowo się zakorzenić i rozwijać, niezbędne jest staranne przygotowanie stanowiska oraz wybór odpowiedniego terminu. Proces ten wymaga zrozumienia specyficznych, kwasolubnych wymagań tej zachwycającej krzewinki. Błędy popełnione na etapie sadzenia mogą skutkować słabym wzrostem, chlorozą liści, a nawet zamieraniem rośliny, dlatego warto poświęcić temu zadaniu odpowiednią ilość czasu i uwagi. Równie fascynującym aspektem jest możliwość samodzielnego rozmnażania nawrotu, co pozwala na powiększenie kolekcji tych błękitnych klejnotów lub podzielenie się nimi z innymi pasjonatami ogrodnictwa. Zarówno sadzenie, jak i rozmnażanie, choć wymagają pewnej wiedzy, są w zasięgu możliwości każdego ogrodnika.
Kluczową kwestią przed przystąpieniem do sadzenia jest dogłębna analiza i przygotowanie podłoża. Nawrot rozesłany jest rośliną wybitnie kwasolubną, co oznacza, że toleruje jedynie gleby o niskim pH, idealnie w zakresie 4,5-5,5. W przypadku posiadania w ogrodzie gleby o odczynie obojętnym lub zasadowym, konieczna jest jej wymiana w miejscu sadzenia lub odpowiednie zakwaszenie. Jest to warunek sine qua non, bez którego uprawa tej rośliny jest skazana na niepowodzenie. Zaniedbanie tego aspektu prowadzi do blokowania pobierania żelaza i innych mikroelementów, co objawia się charakterystycznym żółknięciem liści.
Równie istotny jak odczyn gleby jest jej drenaż. Nawrot absolutnie nie toleruje zastojów wody w strefie korzeniowej, które szybko prowadzą do gnicia korzeni i obumierania całej rośliny. Gleba musi być lekka, przepuszczalna i bogata w materię organiczną. Ciężkie, gliniaste podłoża należy rozluźnić, dodając do nich gruboziarnisty piasek, drobny żwir oraz duże ilości kwaśnego torfu lub przekompostowanej kory sosnowej. Taka mieszanka zapewni korzeniom dostęp do powietrza i umożliwi swobodny odpływ nadmiaru wody, tworząc idealne warunki do wzrostu.
Samodzielne rozmnażanie nawrotu jest niezwykle satysfakcjonującym doświadczeniem, pozwalającym na uzyskanie nowych roślin z posiadanych już egzemplarzy. Najpopularniejszymi i najskuteczniejszymi metodami są sadzonki pędowe oraz odkłady. Obie techniki pozwalają na wierne powtórzenie cech rośliny matecznej, co jest szczególnie ważne w przypadku cennych odmian. Wybór metody zależy od pory roku i preferencji ogrodnika, a każda z nich przy odrobinie staranności daje wysoki wskaźnik powodzenia, otwierając drogę do stworzenia w ogrodzie rozległych, błękitnych kobierców.
Wybór terminu i przygotowanie stanowiska
Optymalny termin sadzenia nawrotu rozesłanego ma istotny wpływ na jego aklimatyzację i dalszy rozwój. Najlepszym czasem na sadzenie jest wiosna, od kwietnia do maja, gdy minie już ryzyko silnych przymrozków, a gleba zdąży się ogrzać. Sadzenie w tym okresie daje roślinie cały sezon wegetacyjny na dobre ukorzenienie się i wzmocnienie przed nadejściem pierwszej zimy. Alternatywnym terminem jest wczesna jesień, od końca sierpnia do końca września. Umożliwia to roślinie ukorzenienie się przed nadejściem mrozów, korzystając z wciąż ciepłej gleby i większej ilości opadów.
Należy unikać sadzenia nawrotu w pełni lata, zwłaszcza podczas upałów. Wysokie temperatury i intensywne nasłonecznienie stanowią ogromny stres dla nowo posadzonej rośliny, która ma jeszcze słabo rozwinięty system korzeniowy i jest podatna na przesuszenie. Podobnie, zbyt późne sadzenie jesienią, w październiku czy listopadzie, jest ryzykowne, ponieważ roślina może nie zdążyć się odpowiednio zakorzenić przed zamarznięciem gruntu, co znacznie zwiększa ryzyko jej przemarznięcia zimą. Wybór właściwego momentu to pierwszy krok do sukcesu w uprawie.
Przygotowanie stanowiska należy rozpocząć od dokładnego odchwaszczenia miejsca przeznaczonego pod uprawę. Następnie, kluczowe jest zbadanie odczynu gleby za pomocą kwasomierza glebowego. Jeśli pH jest wyższe niż 6,0, konieczne jest zakwaszenie podłoża. Można to osiągnąć poprzez wymieszanie ziemi ogrodowej z dużą ilością kwaśnego torfu, przekompostowanej kory sosnowej lub igliwia. Warto wykopać dołek znacznie większy niż bryła korzeniowa sadzonki, o głębokości i szerokości co najmniej 40-50 cm, i wypełnić go przygotowaną, kwaśną i przepuszczalną mieszanką.
Drenaż jest kolejnym krytycznym elementem. W przypadku gleb ciężkich i słabo przepuszczalnych, na dnie wykopanego dołka warto usypać kilkucentymetrową warstwę drenażową z grubego żwiru, keramzytu lub potłuczonej cegły. Zapewni to szybki odpływ nadmiaru wody z okolic korzeni, chroniąc je przed gniciem. Tak kompleksowo przygotowane stanowisko, z uwzględnieniem odczynu, struktury i drenażu, stworzy nawrotowi idealne warunki do zdrowego wzrostu i obfitego kwitnienia przez wiele lat.
Technika sadzenia krok po kroku
Proces sadzenia nawrotu rozesłanego, choć prosty, wymaga precyzji i delikatności. Po przygotowaniu odpowiedniego stanowiska i dołka, należy ostrożnie wyjąć sadzonkę z doniczki, starając się nie uszkodzić delikatnej bryły korzeniowej. Jeśli korzenie są mocno zbite i tworzą zwartą plątaninę, warto je delikatnie rozluźnić palcami, co pobudzi je do rozrastania się na boki w nowym miejscu. Należy unikać rozrywania czy łamania korzeni, ponieważ może to osłabić roślinę i spowolnić jej aklimatyzację.
Sadzonkę umieszczamy w dołku na takiej samej głębokości, na jakiej rosła w doniczce. Zbyt głębokie posadzenie może prowadzić do gnicia podstawy pędów, natomiast zbyt płytkie narazi korzenie na przesychanie i uszkodzenia mechaniczne. Po ustawieniu rośliny w centrum dołka, przestrzeń wokół bryły korzeniowej należy dokładnie wypełnić przygotowanym wcześniej, kwaśnym podłożem. Ziemię trzeba delikatnie ugnieść, aby usunąć pęcherze powietrza i zapewnić dobry kontakt korzeni z podłożem, co ułatwi pobieranie wody i składników odżywczych.
Po posadzeniu, roślinę należy obficie podlać, nawet jeśli gleba jest wilgotna. Pierwsze, intensywne nawodnienie ma na celu osadzenie ziemi wokół korzeni i zapewnienie roślinie odpowiedniego zapasu wilgoci na start. W kolejnych tygodniach po posadzeniu kluczowe jest regularne kontrolowanie wilgotności podłoża i niedopuszczanie do jego przesuszenia. Nowo posadzony nawrot jest szczególnie wrażliwy na brak wody, dopóki jego system korzeniowy w pełni się nie rozwinie i nie sięgnie głębszych warstw gleby.
Ostatnim, bardzo pożytecznym krokiem jest wyściółkowanie gleby wokół posadzonej rośliny. Warstwa ściółki, najlepiej z kory sosnowej o grubości około 5 cm, pełni kilka ważnych funkcji. Po pierwsze, ogranicza parowanie wody z podłoża, co pozwala utrzymać jego stałą wilgotność. Po drugie, hamuje rozwój chwastów, które konkurowałyby z nawrotem o zasoby. Po trzecie, kora sosnowa rozkładając się, dodatkowo zakwasza glebę, co jest niezwykle korzystne dla tej rośliny.
Rozmnażanie przez sadzonki pędowe
Rozmnażanie nawrotu rozesłanego przez sadzonki pędowe to jedna z najskuteczniejszych i najczęściej stosowanych metod, pozwalająca na uzyskanie dużej liczby nowych roślin. Najlepszym terminem na pobieranie sadzonek jest okres po pierwszym kwitnieniu, zazwyczaj od czerwca do sierpnia. W tym czasie pędy są już częściowo zdrewniałe, ale wciąż na tyle elastyczne, że łatwo się ukorzeniają. Należy wybierać zdrowe, silne, niekwitnące pędy boczne, które są oznaką dobrej kondycji rośliny matecznej.
Pobrane sadzonki powinny mieć długość około 7-10 cm. Ostrym nożem lub sekatorem odcinamy wierzchołkowe fragmenty pędów, starając się, aby cięcie było czyste i gładkie. Z dolnej części sadzonki, na wysokości około 2-3 cm, usuwamy wszystkie listki. Ten zabieg zapobiega ich gniciu w podłożu i ogranicza transpirację, czyli utratę wody. Przygotowaną w ten sposób sadzonkę można dodatkowo zanurzyć w ukorzeniaczu, specjalnym preparacie zawierającym hormony stymulujące rozwój korzeni, choć nawrot często ukorzenia się dobrze i bez tego wspomagania.
Sadzonki umieszczamy w podłożu przygotowanym specjalnie do ukorzeniania. Idealna będzie mieszanka kwaśnego torfu i piasku lub perlitu w stosunku 1:1. Taka mieszanka zapewnia odpowiednią wilgotność i przewiewność, co jest kluczowe dla procesu tworzenia się korzeni. Sadzonki zagłębiamy w podłożu na głębokość około 2-3 cm, w miejscu, z którego usunęliśmy liście. Pojemnik z sadzonkami należy ustawić w miejscu jasnym, ale osłoniętym od bezpośredniego słońca, które mogłoby je przypalić.
Kluczowe dla powodzenia jest utrzymanie wysokiej wilgotności podłoża i powietrza wokół sadzonek. Podłoże musi być stale lekko wilgotne, ale nie mokre. Aby zapewnić odpowiednią wilgotność powietrza, można przykryć pojemnik z sadzonkami przezroczystą folią lub szklaną pokrywą, tworząc w ten sposób miniszklarnię. Należy jednak pamiętać o codziennym wietrzeniu, aby zapobiec rozwojowi chorób grzybowych. Proces ukorzeniania trwa zazwyczaj od 4 do 8 tygodni, a jego oznaką jest pojawienie się nowych przyrostów, co świadczy o tym, że sadzonka wytworzyła własny system korzeniowy.
Rozmnażanie przez odkłady
Rozmnażanie przez odkłady to niezwykle prosta i naturalna metoda, która doskonale sprawdza się w przypadku roślin o płożącym pokroju, takich jak nawrot rozesłany. Polega ona na przygięciu do ziemi jednego z długich, elastycznych pędów rośliny matecznej i obsypaniu go ziemią, aby w tym miejscu wytworzył korzenie. Ta metoda ma bardzo wysoki wskaźnik powodzenia, ponieważ pęd przez cały czas jest połączony z rośliną macierzystą i od niej czerpie wodę oraz składniki odżywcze, co znacznie ułatwia proces ukorzeniania.
Najlepszym czasem na wykonanie odkładów jest wiosna lub wczesne lato. Wybieramy zdrowy, długi i elastyczny pęd z zeszłego roku, rosnący blisko ziemi. W miejscu, w którym pęd ma dotykać podłoża, delikatnie spulchniamy glebę i możemy ją wzbogacić odrobiną kwaśnego torfu. Następnie, na spodniej stronie pędu, w miejscu przyszłego ukorzenienia, można lekko naciąć lub zeskrobać skórkę. Taki zabieg stymuluje komórki do tworzenia korzeni przybyszowych.
Przygotowany pęd przyginamy do ziemi i unieruchamiamy go za pomocą zgiętego drutu (w kształcie litery U) lub małego kamienia. Miejsce kontaktu pędu z ziemią należy obsypać około 5-centymetrową warstwą żyznego, kwaśnego podłoża i lekko je ugnieść. Wierzchołek pędu powinien wystawać ponad powierzchnię ziemi. Ważne jest, aby przez cały okres ukorzeniania utrzymywać stałą wilgotność gleby w miejscu, gdzie znajduje się odkład. Regularne podlewanie jest kluczowe dla powodzenia całego procesu.
Proces tworzenia się korzeni może trwać od kilku miesięcy do nawet całego sezonu wegetacyjnego. O jego powodzeniu świadczy fakt, że wierzchołek pędu rośnie i rozwija się normalnie. Zazwyczaj jesienią lub następnej wiosny, gdy odkład jest już dobrze ukorzeniony, można go odciąć od rośliny matecznej. Następnie, nową, samodzielną roślinę można ostrożnie wykopać z nienaruszoną bryłą korzeniową i posadzić w docelowym miejscu w ogrodzie, postępując zgodnie z zasadami sadzenia opisanymi wcześniej.
