Het planten en vermeerderen van de Japanse pruimen-taxus

Het succesvol vestigen van een Japanse pruimen-taxus in je tuin begint met een zorgvuldig uitgevoerd plantproces en kennis van de juiste vermeerderingstechnieken. Hoewel deze plant bekend staat om zijn tolerantie en aanpassingsvermogen, legt een correcte start de basis voor jarenlange, gezonde groei en schoonheid. Het planten is meer dan alleen een gat graven; het omvat de keuze van het juiste moment, de voorbereiding van de standplaats en de nazorg die essentieel is voor een goede worteling. Evenzo biedt het vermeerderen van deze prachtige conifeer de mogelijkheid om je collectie uit te breiden of de plant te delen met andere tuinliefhebbers, wat een lonende ervaring is als je de juiste methoden volgt.

De beste tijd om een Japanse pruimen-taxus te planten is in het najaar, van september tot november, of in het vroege voorjaar, van maart tot april. Planten in het najaar geeft de wortels de kans om zich te vestigen in de nog warme bodem, nog voordat de winterrust begint. Dit zorgt voor een groeivoorsprong in het daaropvolgende voorjaar. Voorjaarsaanplant is ook een uitstekende optie, maar vereist meer aandacht voor watergift gedurende de eerste zomer, omdat de plant tegelijkertijd wortels moet ontwikkelen en nieuwe groei moet produceren. Vermijd het planten tijdens hete, droge zomerperiodes of wanneer de grond bevroren is, omdat dit de plant onnodig veel stress bezorgt.

Voordat je de plant uit zijn pot haalt, is het een goed idee om de kluit grondig water te geven. Een doorweekte kluit valt minder snel uit elkaar en de wortels zijn beter gehydrateerd. Graaf een plantgat dat twee tot drie keer zo breed is als de diameter van de kluit, maar niet dieper. Het is cruciaal dat de bovenkant van de kluit gelijk komt met of net iets boven het omringende grondniveau. Het te diep planten van een Japanse pruimen-taxus is een veelvoorkomende fout die kan leiden tot verstikking van de wortels en stamrot, wat de groei ernstig kan belemmeren of de plant zelfs kan doden.

Nadat je het plantgat hebt voorbereid en eventueel de bodem hebt verbeterd met organisch materiaal, plaats je de plant voorzichtig in het midden. Maak de wortels aan de buitenkant van de kluit voorzichtig los, vooral als ze in een cirkel zijn gegroeid in de pot (dit wordt ‘pot-bound’ genoemd). Dit stimuleert de wortels om zich naar buiten toe, in de omringende aarde, te verspreiden. Vul het gat vervolgens aan met de verbeterde aarde, druk het voorzichtig aan om luchtbellen te verwijderen, en geef rijkelijk water. Deze eerste watergift helpt de grond rond de wortels te laten bezinken en zorgt voor een goed contact tussen de wortels en de aarde.

Het kiezen van de juiste plant

Bij de aankoop van een Japanse pruimen-taxus in een kwekerij of tuincentrum is het belangrijk om een gezonde, goed ontwikkelde plant te selecteren. Inspecteer de plant zorgvuldig op tekenen van ziekten of plagen. Kijk naar de naalden: deze moeten een diepe, rijke groene kleur hebben en stevig aan de takken vastzitten. Vermijd planten met veel gele, bruine of afvallende naalden, want dit kan duiden op stress, uitdroging of een onderliggende ziekte. Controleer ook de takken op beschadigingen of ongebruikelijke gezwellen.

Kijk ook goed naar de algemene groeivorm van de plant. Kies een exemplaar met een evenwichtige structuur en een goede vertakking vanaf de basis. Een plant met meerdere stevige stammen en een dichte groei zal zich waarschijnlijk beter ontwikkelen tot een volle, aantrekkelijke struik. Vermijd planten die er iel of spichtig uitzien, met lange, kale stukken op de takken. Een compacte en bossige plant is een teken van goede gezondheid en een krachtig wortelstelsel.

Haal de plant, indien mogelijk, voorzichtig uit de pot om de wortelkluit te inspecteren. De wortels moeten licht van kleur zijn (wit of lichtbruin) en de pot goed vullen zonder extreem ‘pot-bound’ te zijn. Als de wortels donker, papperig en onwelriekend zijn, is dit een duidelijk teken van wortelrot, en moet je de plant niet kopen. Een dichte, ineengestrengelde massa van wortels aan de onderkant van de pot is niet ideaal, maar kan worden verholpen door de wortels voor het planten voorzichtig los te maken.

Let ten slotte op de specifieke cultivar die je koopt. Er zijn verschillende variëteiten van Cephalotaxus harringtonia, zoals ‘Fastigiata’ (een smalle, opgaande vorm) en ‘Prostrata’ (een laagblijvende, spreidende vorm). Kies de cultivar die het beste past bij de beschikbare ruimte en de gewenste functie in je tuin. Door een gezonde plant van de juiste variëteit te kiezen, leg je de best mogelijke basis voor een succesvolle aanplant en een prachtige toevoeging aan je tuin.

Vermeerdering door stekken

Een van de meest betrouwbare en populaire manieren om de Japanse pruimen-taxus te vermeerderen is door middel van halfhoutige stekken. De beste tijd om deze stekken te nemen is van de late zomer tot de vroege herfst, wanneer de nieuwe groei van het huidige seizoen begint te rijpen en steviger wordt. De stekken moeten ongeveer 10 tot 15 centimeter lang zijn en worden genomen van gezonde, krachtige scheuten. Snijd de stek net onder een bladknoop af met een scherp, schoon mes of een snoeischaar. Een schuine snede vergroot het oppervlak voor wortelvorming.

Na het nemen van de stek, verwijder je de naalden van de onderste helft van de stengel. Dit voorkomt dat de bladeren gaan rotten wanneer ze in contact komen met het stekmedium. Om de kans op succes te vergroten, kun je de onderkant van de stek dippen in stekpoeder dat een wortelstimulerend hormoon bevat. Hoewel dit niet strikt noodzakelijk is voor de Japanse pruimen-taxus, kan het het bewortelingsproces aanzienlijk versnellen en de ontwikkeling van een sterker wortelstelsel bevorderen.

De voorbereide stekken kunnen vervolgens in een pot of tray met een geschikt stekmedium worden geplaatst. Een mengsel van perliet, vermiculiet en turfmolm in gelijke delen werkt uitstekend, omdat het zowel vocht vasthoudt als voor een goede drainage en beluchting zorgt. Steek de stekken ongeveer een derde tot de helft van hun lengte in het medium en druk het zachtjes aan. Geef de stekken water en dek de pot of tray af met een doorzichtige plastic zak of een deksel om een hoge luchtvochtigheid te creëren. Dit creëert een mini-kas-effect dat uitdroging van de stekken voorkomt.

Plaats de stekken op een warme, lichte plek, maar vermijd direct zonlicht, wat de jonge plantjes kan verbranden. Het bewortelingsproces kan enkele maanden duren, dus geduld is een schone zaak. Controleer regelmatig of het medium vochtig blijft en lucht de afdekking af en toe om schimmelvorming te voorkomen. Zodra je nieuwe groei opmerkt en een lichte weerstand voelt als je voorzichtig aan een stek trekt, weet je dat er wortels zijn gevormd. De jonge plantjes kunnen dan worden overgepot in individuele potten om verder te groeien voordat ze in de tuin worden uitgeplant.

Vermeerdering uit zaad

Het vermeerderen van de Japanse pruimen-taxus uit zaad is een proces dat veel geduld vergt, maar het kan een zeer lonende ervaring zijn. De zaden, die zich in de pruimachtige vruchten bevinden, hebben een dubbele kiemrust en vereisen een specifieke behandeling, een proces dat stratificatie wordt genoemd, om de kieming op gang te brengen. Verzamel de vruchten in de herfst wanneer ze volledig rijp zijn. Verwijder het vruchtvlees en maak de zaden goed schoon, omdat het vruchtvlees kiemremmende stoffen kan bevatten.

De eerste stap in de stratificatie is een warme, vochtige periode. Meng de schone zaden met een vochtig medium zoals zand, turf of vermiculiet en plaats ze in een afgesloten plastic zak. Bewaar deze zak gedurende ongeveer drie maanden op een warme plaats, bij kamertemperatuur (rond de 20°C). Deze periode simuleert de zomer en breekt de eerste fase van de kiemrust. Het is belangrijk om het mengsel gedurende deze tijd vochtig te houden, maar niet drijfnat.

Na de warme stratificatie volgt een koude, vochtige periode. Verplaats de zak met de zaden en het vochtige medium naar een koude omgeving, zoals een koelkast, waar de temperatuur constant tussen de 1°C en 5°C ligt. Deze koude periode moet eveneens ongeveer drie maanden duren en bootst de winter na. Deze combinatie van een warme en daarna een koude periode is essentieel om de fysiologische barrières in het zaad te doorbreken die de kieming verhinderen.

Na de koude stratificatie zijn de zaden klaar om gezaaid te worden. Zaai de zaden in een zaaitray of potten gevuld met een goed doorlatende zaaigrond. Dek de zaden af met een dun laagje grond en houd het geheel vochtig. De kieming kan onregelmatig zijn en soms nog enkele maanden duren. Zodra de zaailingen groot genoeg zijn om te hanteren, kunnen ze worden verspeend naar individuele potjes. Het zal meerdere jaren duren voordat de uit zaad opgekweekte planten een aanzienlijke grootte hebben bereikt.

Nazorg na het planten

De zorg stopt niet onmiddellijk na het planten; de eerste paar jaar zijn cruciaal voor de vestiging van de Japanse pruimen-taxus. De belangrijkste taak in deze periode is het zorgen voor een consistente watertoevoer, zoals eerder beschreven. Een diepe watergift eenmaal per week is doorgaans voldoende, maar pas dit aan op basis van het weer. Een droge, winderige periode vraagt om meer water, terwijl je tijdens een regenachtige week de watergift kunt overslaan. Het doel is om de grond gelijkmatig vochtig te houden, niet constant nat.

Het aanbrengen van een mulchlaag van 5-7 cm rond de basis van de nieuw geplante struik is zeer aan te raden. Mulch helpt de bodemvochtigheid te conserveren, waardoor de frequentie van water geven kan worden verminderd. Daarnaast onderdrukt het de groei van concurrerend onkruid en isoleert het de wortelzone tegen extreme temperaturen. Zorg ervoor dat de mulch de stam van de plant niet raakt om rot te voorkomen. Goede organische mulchmaterialen zijn onder andere boomschors, houtsnippers of compost.

Vermijd het bemesten van de plant in het eerste jaar na het planten. De plant moet zijn energie richten op het ontwikkelen van een sterk wortelstelsel, niet op het produceren van overmatige bladgroei. De verbeterde grond in het plantgat zou voldoende voedingsstoffen moeten bevatten voor het eerste seizoen. Vanaf het tweede jaar kun je beginnen met een lichte jaarlijkse bemesting in het voorjaar, indien nodig. Overbemesting kan de jonge, gevoelige wortels beschadigen.

Wees in de eerste winter extra voorzichtig, vooral in koudere klimaten. Een jonge Japanse pruimen-taxus is gevoeliger voor winterschade dan een volwassen exemplaar. Een dikke laag mulch biedt bescherming aan de wortels. Als de plant op een winderige, zonnige winterlocatie staat, kan het nuttig zijn om hem tijdelijk te beschermen met jute of een windscherm om uitdroging van de naalden (winterverbranding) te voorkomen. Met deze zorgvuldige nazorg geef je je nieuwe plant de best mogelijke start in je tuin.

📷: A. Barra, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons