Een succesvolle start is het halve werk, en dit geldt zeker voor het planten van de Engelse baardbloem. Door zorgvuldig de juiste locatie en tijd te kiezen en de bodem goed voor te bereiden, leg je een solide basis voor een gezonde en rijkbloeiende heester die jarenlang plezier zal geven. Het plantproces zelf is niet ingewikkeld, maar enkele cruciale stappen kunnen het verschil maken in hoe snel de plant zich vestigt en begint te groeien. Naast het planten is het vermeerderen van deze prachtige struik een lonende bezigheid. Het stelt je in staat om je eigen tuin verder te verrijken of om planten te delen met vrienden en familie, wat de vreugde van het tuinieren alleen maar vergroot.
De beste periode om een Engelse baardbloem te planten is in het voorjaar, nadat de kans op strenge vorst geweken is. Planten in het voorjaar geeft de struik een heel groeiseizoen de tijd om een sterk wortelstelsel te ontwikkelen voordat de winter aanbreekt. Een andere goede optie is de vroege herfst, zolang je dit minstens zes weken voor de eerste verwachte zware vorst doet. Dit geeft de wortels nog voldoende tijd om zich in de nog warme grond te vestigen. Het planten in de hete zomermaanden wordt afgeraden, omdat de jonge plant dan veel stress ervaart door hitte en droogte, wat extra zorg en watergift vereist.
De voorbereiding van de plantlocatie is van vitaal belang voor het welzijn van de Engelse baardbloem. Kies, zoals eerder benadrukt, een plek in de volle zon. Maak vervolgens de grond op de gekozen plek goed los en verwijder al het onkruid en eventuele stenen. De Engelse baardbloem verkiest een bodem die uitstekend draineert. Als je te maken hebt met zware kleigrond, is het absoluut noodzakelijk om de structuur te verbeteren. Graaf een plantgat dat minstens twee keer zo breed en diep is als de kluit van de plant en meng de uitgegraven aarde met een ruime hoeveelheid grof zand, fijn grind of perliet om de afwatering te bevorderen.
Voordat je de plant in de grond zet, is het een goede gewoonte om de kluit onder te dompelen in een emmer met water. Laat de plant net zo lang staan tot er geen luchtbellen meer opstijgen. Dit zorgt ervoor dat de wortelkluit volledig verzadigd is met vocht, wat de plant een goede start geeft. Haal de plant voorzichtig uit de pot en inspecteer de wortels. Als de wortels in een dichte cirkel rond de kluit zijn gegroeid (wortelgebonden), maak ze dan voorzichtig met je vingers los aan de onderkant en zijkanten. Dit stimuleert de wortels om zich na het planten naar buiten en in de omliggende grond te verspreiden.
Het stapsgewijze plantproces
Zodra de voorbereidingen zijn getroffen, is het tijd voor het daadwerkelijke planten. Plaats de voorbereide wortelkluit in het midden van het ruime plantgat. De bovenkant van de kluit moet gelijk zijn met het omliggende grondniveau. Het is erg belangrijk om de struik niet te diep te planten, want dit kan leiden tot stamrot en andere problemen. Gebruik een latje of de steel van je spade om over het gat te leggen en te controleren of de diepte correct is. Pas indien nodig de hoeveelheid aarde op de bodem van het gat aan.
Vul het plantgat vervolgens aan met de verbeterde, losgemaakte aarde. Druk de grond rondom de wortelkluit voorzichtig maar stevig aan met je handen om luchtbellen te verwijderen en ervoor te zorgen dat de wortels goed contact maken met de aarde. Vermijd het te hard aanstampen van de grond met je voeten, omdat dit de bodemstructuur kan verdichten en de drainage juist kan belemmeren. Zorg ervoor dat de plant recht staat terwijl je het gat vult.
Direct na het planten is het cruciaal om de Engelse baardbloem overvloedig water te geven. Geef een ruime hoeveelheid water, zodat de grond rondom de wortels goed kan bezinken en alle resterende luchtzakken worden opgevuld. Het creëren van een kleine aarden wal rondom de basis van de plant kan helpen om het water direct naar de wortels te leiden en te voorkomen dat het wegstroomt. Deze eerste, grondige watergift is essentieel voor een goede start.
De nazorg in de eerste weken is bepalend voor het succes. Blijf de plant de eerste paar weken na het planten regelmatig water geven, vooral bij droog weer, om de grond constant licht vochtig te houden. Een mulchlaag van boomschors of compost rond de plant kan helpen om vocht vast te houden en onkruidgroei te onderdrukken. Controleer de plant regelmatig op tekenen van stress, zoals verwelkend blad, en pas de watergift indien nodig aan. Na enkele weken zal de plant beginnen te wortelen en nieuwe groei vertonen.
Vermeerdering door middel van stekken
De meest betrouwbare en populaire methode om de Engelse baardbloem te vermeerderen is door middel van zomerstekken. Deze techniek levert genetisch identieke planten op, waardoor je zeker weet dat de nieuwe plantjes dezelfde eigenschappen hebben als de moederplant, zoals bloemkleur en groeiwijze. De beste tijd om stekken te nemen is in de vroege zomer, rond juni of juli, wanneer de nieuwe scheuten van de plant half verhout zijn. Dit betekent dat ze stevig zijn, maar nog wel buigzaam en niet volledig houtachtig.
Om een stek te nemen, kies je een gezonde, niet-bloeiende scheut van de huidige groeicyclus. Knip met een scherp en schoon mes of een snoeischaar een stuk van ongeveer tien tot vijftien centimeter lang, net onder een bladknoop (de plek waar een blad aan de stengel vastzit). Verwijder de onderste bladeren van de stek, zodat je een kale stengel van ongeveer vijf centimeter overhoudt. Laat aan de bovenkant van de stek twee tot vier bladeren zitten. Als deze bladeren groot zijn, kun je ze halveren om de verdamping te verminderen, zodat de stek niet uitdroogt.
Hoewel het niet strikt noodzakelijk is, kan het gebruik van stekpoeder de kans op succes aanzienlijk vergroten. Stekpoeder bevat hormonen die de wortelvorming bevorderen en schimmels tegengaan. Doop de kale onderkant van de stek in het poeder en tik het overtollige poeder er voorzichtig af. Bereid een pot voor met een goed doorlatend stekmedium, zoals een mengsel van half potgrond en half perliet of grof zand. Maak met een potlood of stokje een gaatje in het medium en plaats de stek erin, zorg ervoor dat de bladknopen onder de grond zitten.
Druk de aarde rondom de stek voorzichtig aan en geef de pot water. Om een vochtige, kasachtige omgeving te creëren die de beworteling bevordert, kun je een doorzichtige plastic zak over de pot plaatsen, ondersteund door stokjes zodat de zak de stek niet raakt. Zet de pot op een lichte, warme plek, maar vermijd direct zonlicht, wat de stek kan verbranden. Houd het stekmedium licht vochtig en lucht de zak regelmatig om schimmelvorming te voorkomen. Na enkele weken tot een maand zouden de eerste wortels zich moeten vormen.
De zorg voor jonge stekken
Geduld is een schone zaak bij het opkweken van stekken. Het kan vier tot acht weken duren voordat de stekken van de Engelse baardbloem voldoende wortels hebben ontwikkeld. Een teken van succes is het verschijnen van nieuwe bladgroei aan de bovenkant van de stek. Dit geeft aan dat de stek is aangeslagen en een eigen wortelstelsel aan het vormen is. Vermijd de verleiding om aan de stek te trekken om te controleren op wortels, omdat dit de fragiele, nieuwe wortels kan beschadigen.
Zodra je zeker weet dat de stekken goed geworteld zijn, kun je beginnen met het afharden. Dit is het proces waarbij je de jonge plantjes geleidelijk laat wennen aan de omstandigheden buiten de beschermde omgeving van de plastic zak. Begin met het verwijderen van de zak voor een paar uur per dag en verleng deze periode geleidelijk over een week of twee. Dit voorkomt dat de plantjes een schok krijgen door de plotselinge verandering in temperatuur en luchtvochtigheid.
Nadat de stekken zijn afgehard en een robuust wortelstelsel hebben ontwikkeld, kunnen ze worden overgepot naar individuele, grotere potten. Gebruik een standaard potgrond van goede kwaliteit. Behandel de jonge plantjes voorzichtig om de wortels niet te beschadigen. Blijf de plantjes regelmatig water geven en laat ze verder groeien op een beschutte, lichte plek. Ze zijn nu op weg om volwaardige planten te worden.
De jonge, opgekweekte planten kunnen het beste de eerste winter op een beschutte plaats doorbrengen, bijvoorbeeld in een koude bak of een onverwarmde kas. Dit beschermt hen tegen de strengste winterkou. In het daaropvolgende voorjaar, wanneer de planten sterk genoeg zijn en de kans op vorst voorbij is, kunnen ze op hun definitieve plek in de tuin worden uitgeplant. Vanaf dat moment kunnen ze worden behandeld als volwassen Engelse baardbloemen.
Zaaien als alternatieve vermeerderingsmethode
Hoewel stekken de meest gebruikelijke methode is, kan de Engelse baardbloem ook uit zaad worden vermeerderd. Het is echter belangrijk om te weten dat planten die uit zaad worden gekweekt, niet noodzakelijkerwijs dezelfde eigenschappen hebben als de moederplant. Omdat de meeste tuinsoorten hybriden zijn (Caryopteris x clandonensis), kunnen de nakomelingen variëren in bloemkleur, grootte en groeiwijze. Dit kan echter ook een leuke verrassing opleveren en is een interessant experiment voor de avontuurlijke tuinier.
Verzamel de zaden in de herfst nadat de bloemen zijn uitgebloeid en de zaadhoofden zijn opgedroogd. Laat de zaadhoofden volledig drogen op een warme, luchtige plaats en wrijf ze vervolgens tussen je handen om de kleine zaden vrij te maken. Bewaar de zaden op een koele, droge en donkere plaats tot het moment van zaaien. De beste tijd om te zaaien is in het vroege voorjaar, binnenshuis.
Zaai de zaden in een zaaitray gevuld met een fijn, goed doorlatend zaai- en stekgrond. Verspreid de zaden dun over het oppervlak en bedek ze met een heel dun laagje aarde of vermiculiet, aangezien ze licht nodig hebben om te ontkiemen. Maak de grond voorzichtig vochtig met een plantenspuit en dek de tray af met een doorzichtige deksel of plastic folie om de vochtigheid hoog te houden. Zet de tray op een warme, lichte vensterbank, uit de directe zon.
De kieming kan enkele weken tot maanden duren, dus geduld is vereist. Zodra de zaailingen groot genoeg zijn om te hanteren en hun eerste echte blaadjes hebben, kunnen ze voorzichtig worden verspeend naar individuele potjes. Kweek ze verder op een lichte plek en begin met afharden zodra ze sterk genoeg zijn. De uit zaad opgekweekte planten kunnen, net als de gestekte planten, in het voorjaar na de laatste vorst worden uitgeplant in de tuin.
