Een goede voorbereiding op de winter is essentieel om ervoor te zorgen dat de Rosa ‘The Fairy’ het koude seizoen ongeschonden doorkomt en in het voorjaar weer krachtig kan uitlopen. Hoewel deze rozensoort bekend staat als winterhard en robuust, kunnen strenge winters, vooral in combinatie met scherpe wind en een gebrek aan sneeuwbedekking, toch schade veroorzaken. Door in de herfst een aantal eenvoudige, maar belangrijke maatregelen te nemen, kan de plant optimaal worden beschermd tegen de elementen. Deze winterzorg richt zich op het afharden van de plant, het beschermen van de kwetsbare delen en het zorgen voor de juiste omstandigheden om de rustperiode succesvol te doorstaan.
De voorbereiding op de winter begint al in de late zomer. Zoals eerder vermeld, is het cruciaal om vanaf begin augustus te stoppen met het geven van stikstofrijke meststoffen. Stikstof stimuleert de groei van nieuwe, zachte scheuten die niet de tijd hebben om af te harden voor de eerste vorst en daardoor zeer kwetsbaar zijn voor bevriezing. Een bemesting met extra kalium in juli kan de plant juist helpen om af te harden en de celstructuur te versterken, wat de winterhardheid ten goede komt.
Een andere belangrijke stap in de late herfst is het stoppen met het verwijderen van uitgebloeide bloemen. Laat de laatste bloemen aan de struik zitten, zodat deze rozenbottels kan vormen. Dit proces geeft een signaal aan de plant dat het groeiseizoen ten einde loopt en dat het tijd is om zich voor te bereiden op de winterrust. Het snoeien in de herfst wordt over het algemeen afgeraden. Snoeiwonden kunnen slecht helen in de koude, vochtige omstandigheden en vormen een invalspoort voor schimmels en ziekten. Bovendien kunnen de takken die je laat zitten in de winter nog wat invriezen, en als je al kort hebt gesnoeid, kan deze vorstschade de vitale delen van de plant bereiken.
De najaarsopruiming rondom de rozenstruik is een van de meest effectieve preventieve maatregelen voor het volgende seizoen. Verwijder zorgvuldig alle afgevallen bladeren van de grond rondom de plant. Veel schimmelsporen, zoals die van sterroetdauw, overwinteren op dit dode plantmateriaal. Door het op te ruimen, verminder je de infectiedruk in het voorjaar aanzienlijk. Gooi de afgevallen bladeren niet op de composthoop, maar voer ze af met het GFT-afval om herbesmetting te voorkomen.
Het aanaarden van de roos
Een van de belangrijkste technieken om rozen te beschermen tegen de winterkou is het ‘aanaarden’. Dit houdt in dat je een heuveltje van aarde of compost aanbrengt rond de basis van de plant. Deze heuvel, ongeveer 15-20 centimeter hoog, beschermt het meest kwetsbare deel van de roos: de oculatieplaats (de entplaats waar de edele roos op de onderstam is geënt). Dit is het hart van de plant van waaruit in het voorjaar de nieuwe groei zal ontstaan. Zelfs als de bovengrondse takken door de vorst zouden beschadigen, blijft de basis van de plant dankzij het aanaarden beschermd en kan de roos van daaruit weer uitlopen.
Meer artikelen over dit onderwerp
Het beste materiaal om mee aan te aarden is een luchtig mengsel van compost en tuinaarde of bladaarde. Gebruik geen zware, natte klei, omdat dit kan leiden tot rotting. Hark de aarde niet weg van de wortelzone van de roos zelf, want dit zou de wortels blootleggen en juist kwetsbaarder maken voor de kou. Neem in plaats daarvan aarde van een andere plek in de tuin of gebruik compost uit een zak. Het aanbrengen van de winterbescherming gebeurt het best na de eerste lichte nachtvorst, meestal in november. Dit geeft de plant de tijd om eerst goed in rust te komen.
Naast de oculatieplaats beschermt de heuvel aarde ook de onderste delen van de takken tegen de meest extreme kou en uitdrogende winterwind. Het creëert een isolerende laag die de temperatuurschommelingen dempt en de basis van de plant beschermt. Dit is vooral belangrijk in winters met weinig of geen sneeuw. Een dik pak sneeuw fungeert namelijk als een natuurlijke, uitstekende isolatiedeken, maar daar kun je niet altijd op rekenen.
In het vroege voorjaar, wanneer de kans op strenge vorst geweken is (meestal rond half maart), moet de aangeaarde heuvel weer voorzichtig worden verwijderd. Spreid de aarde of compost voorzichtig uit rond de plant. Doe dit op een bewolkte dag om de plotseling blootgestelde basis van de stam te beschermen tegen felle zon. Het te lang laten zitten van de aanaarding kan de stam te vochtig houden en de ontwikkeling van schorsziekten bevorderen, en het kan de nieuwe uitlopers belemmeren.
Bescherming met winterafdekmateriaal
In bijzonder koude klimaten of op winderige, onbeschutte locaties kan het nodig zijn om extra bescherming te bieden naast het aanaarden. Dit geldt met name voor de bovengrondse takken, die kunnen lijden onder uitdrogende, ijzige wind. Een laag organische mulch, zoals dennentakken, sparrentakken of stro, kan losjes over de aangeaarde heuvel en de basis van de plant worden gelegd. Deze materialen bieden extra isolatie zonder de plant volledig af te sluiten, waardoor er nog steeds luchtcirculatie mogelijk is.
Meer artikelen over dit onderwerp
Dennentakken zijn een ideaal afdekmateriaal. Ze blijven luchtig, rotten niet snel en bieden een uitstekende bescherming tegen zowel vorst als winterzon. Leg de takken losjes over de plant nadat deze is aangeaard. Vermijd het gebruik van plastic folie of andere niet-ademende materialen. Deze sluiten de plant af van de lucht, waardoor condensatie kan optreden. Het vocht dat hierdoor ontstaat, kan bevriezen of leiden tot de ontwikkeling van schimmels en rotting.
Een andere methode is het gebruik van vliesdoek of jute. Dit kan losjes om de plant worden gewikkeld om deze te beschermen tegen de scherpste wind. Dit is vooral nuttig voor rozen die op een zeer winderige hoek van de tuin staan. Zorg er ook hier voor dat het materiaal ademend is en de plant niet volledig verstikt. De combinatie van aanaarden en een luchtige bedekking van de takken biedt de meest complete bescherming in barre winteromstandigheden.
Net als de aangeaarde heuvel, moet ook dit extra afdekmateriaal in het voorjaar tijdig worden verwijderd. Doe dit geleidelijk, op een bewolkte dag, om de plant te laten wennen aan de veranderende omstandigheden. Het verwijderen van de winterbescherming is een belangrijk signaal voor de plant en markeert, samen met de voorjaarssnoei die kort daarna volgt, de start van het nieuwe groeiseizoen.
Overwintering van rozen in potten
Rozen die in potten of containers worden gekweekt, zijn aanzienlijk kwetsbaarder voor vorst dan rozen in de volle grond. In de volle grond worden de wortels beschermd door de grote, isolerende massa van de omliggende aarde. In een pot is de wortelkluit echter van alle kanten blootgesteld aan de vriestemperaturen. Het volledig bevriezen van de kluit kan leiden tot ernstige schade of zelfs het afsterven van de plant. Speciale maatregelen zijn hier dus absoluut noodzakelijk.
De beste manier om een roos in pot te overwinteren is door de pot op een koele, beschutte en vorstvrije plaats te zetten. Een onverwarmde garage, schuur of een koude kas is ideaal. De temperatuur moet laag genoeg zijn om de plant in rust te houden, maar bij voorkeur niet ver onder het vriespunt komen. Geef de plant gedurende de winter af en toe een heel klein beetje water, net genoeg om te voorkomen dat de kluit volledig uitdroogt.
Als je geen geschikte binnenruimte hebt, kan de pot ook buiten overwinteren, mits goed beschermd. Plaats de pot op een beschutte plek, uit de felle winterzon en de heersende wind, bijvoorbeeld dicht tegen een muur van het huis. Om de wortelkluit te isoleren, kan de pot worden ingepakt met isolerend materiaal zoals noppenfolie, jute zakken of oude dekens. Zorg ervoor dat de drainagegaten aan de onderkant vrij blijven. Het is ook zeer effectief om de pot in te graven in een leeg stuk van de tuinborder; de omliggende aarde biedt dan de nodige isolatie.
Een andere optie is om meerdere potten dicht tegen elkaar aan te zetten en de ruimte ertussen op te vullen met isolerend materiaal zoals stro, bladeren of houtsnippers. Zet de potten ook op een stuk piepschuim of een houten plank om direct contact met de bevroren grond te vermijden. Ongeacht de methode, de sleutel is het isoleren van de wortelkluit tegen de meest extreme kou en het voorkomen van een cyclus van bevriezen en ontdooien, wat zeer schadelijk is voor de wortels.
