De Spaanse margriet is een vaste plant in haar oorspronkelijke, warme klimaat van Zuid-Afrika, maar in de meeste delen van Europa wordt ze behandeld als een eenjarige. Dit komt omdat de plant niet winterhard is en de koude, natte winters met temperaturen onder het vriespunt doorgaans niet overleeft. Toch is het met de juiste zorg en voorbereiding mogelijk om je favoriete exemplaren succesvol te overwinteren en ze in het volgende voorjaar weer tot leven te wekken. Het overwinteren van de Spaanse margriet is een lonende inspanning die niet alleen geld bespaart, maar je ook in staat stelt om een plant die een bijzonder mooie kleur heeft of sentimentele waarde bezit, te behouden. Het proces vereist enige aandacht, maar is zeker haalbaar voor de toegewijde tuinier.
Het succes van het overwinteren hangt grotendeels af van het bieden van de juiste omstandigheden: een koele, maar vorstvrije en lichte omgeving. De plant gaat in een rustperiode, waarbij de groei bijna volledig stopt. Het doel is niet om de plant te laten groeien of bloeien tijdens de winter, maar om haar in leven te houden met minimale stress totdat de lente aanbreekt. Een onverwarmde serre, een koele veranda, een lichte garage of zelfs een onverwarmde slaapkamer kan een geschikte overwinteringsplek zijn. De ideale temperatuur ligt tussen de 5 en 10 graden Celsius.
De voorbereiding op de overwintering begint al in de late zomer en vroege herfst. Het is belangrijk dat de plant gezond en sterk de winter in gaat. Bouw de bemesting af vanaf eind augustus om te voorkomen dat er nieuwe, zwakke groei wordt gestimuleerd die gevoelig is voor kou en ziekten. Inspecteer de plant grondig op eventuele plagen of ziekten en behandel deze voordat je de plant naar binnen haalt. Het meenemen van ongedierte naar binnen kan leiden tot een plaag die zich snel verspreidt naar andere kamerplanten.
Er zijn hoofdzakelijk twee methoden om Spaanse margrieten te overwinteren: het naar binnen halen van de volledige plant in haar pot, of het nemen van stekken in de late zomer die je binnen opkweekt. De eerste methode is eenvoudiger, maar vereist meer ruimte. De tweede methode is ruimtebesparend en resulteert in jonge, vitale planten voor het nieuwe seizoen. Welke methode je ook kiest, een zorgvuldige aanpak is de sleutel tot succes, zodat je in het voorjaar weer kunt genieten van de vrolijke bloemen van je eigen, overwinterde planten.
De plant voorbereiden op de rustperiode
Een goede voorbereiding is het halve werk als het gaat om het overwinteren van planten. Begin in september met het verminderen van de watergift. Naarmate de dagen korter en koeler worden, neemt de waterbehoefte van de plant van nature af. Laat de grond tussen de gietbeurten door goed opdrogen. Stop volledig met bemesten om de plant aan te moedigen haar groei te vertragen en zich voor te bereiden op de rustfase. Deze afhardingsperiode helpt de plant om de overgang van buiten naar binnen beter te doorstaan.
Meer artikelen over dit onderwerp
Voordat de eerste nachtvorst wordt voorspeld, is het tijd om de plant een flinke snoeibeurt te geven. Snoei de Spaanse margriet terug tot ongeveer 10-15 centimeter boven de grond. Dit lijkt misschien drastisch, maar het heeft meerdere voordelen. Het vermindert de omvang van de plant, waardoor deze gemakkelijker te hanteren en te plaatsen is. Bovendien vermindert het de hoeveelheid blad die kan afsterven en schimmels kan aantrekken in de vochtige winteromstandigheden. Deze snoeibeurt stimuleert de plant ook om in het voorjaar nieuwe, krachtige scheuten vanuit de basis te vormen.
Na het snoeien is een grondige inspectie op ongedierte absoluut noodzakelijk. Controleer de stengels en de resterende bladeren zorgvuldig op bladluizen, spintmijten of witte vlieg. Zelfs als je niets ziet, is het een goed idee om de plant preventief te behandelen. Spoel de plant af met een waterstraal of spuit haar in met een ecologisch bestrijdingsmiddel op basis van zeep of neemolie. Dit minimaliseert het risico dat je ongewenste gasten mee naar binnen neemt die zich in de beschutte winteromgeving snel kunnen vermenigvuldigen.
Kies de gezondste en sterkste planten uit om te overwinteren. Planten die gedurende het seizoen al zwak waren of te kampen hadden met ziekten, hebben een kleinere kans om de winter te overleven. Het is beter om je energie te steken in een paar vitale exemplaren. Als je plant in de volle grond staat, moet je deze voorzichtig uitgraven met een zo groot mogelijke wortelkluit en haar in een pot met verse potgrond plaatsen. Zorg ervoor dat de pot goede drainagegaten heeft.
De ideale overwinteringslocatie
De keuze van de overwinteringslocatie is de meest kritische factor voor succes. De ruimte moet voldoen aan drie belangrijke criteria: het moet koel, licht en vorstvrij zijn. Een te warme locatie, zoals een verwarmde woonkamer, zal de plant stimuleren om te blijven groeien. Deze groei zal echter zwak en sprieterig zijn door het gebrek aan voldoende licht in de wintermaanden. Dit put de energiereserves van de plant uit, waardoor ze kwetsbaar wordt.
Meer artikelen over dit onderwerp
De ideale temperatuur voor de overwintering van de Spaanse margriet ligt tussen de 5 en 10 graden Celsius. Een onverwarmde kamer in huis, een koele bijkeuken, een lichte kelder met een raam of een vorstvrije garage zijn vaak geschikte opties. Een koelkas of serre is ideaal, mits je kunt garanderen dat de temperatuur niet onder het vriespunt daalt. Een thermometer in de overwinteringsruimte is een handig hulpmiddel om de temperatuur in de gaten te houden.
Voldoende licht is eveneens belangrijk, ook al is de plant in rust. Het licht is nodig om de basale levensprocessen gaande te houden en te voorkomen dat de plant volledig afsterft. Een raam op het noorden of oosten kan voldoende zijn, omdat de plant geen direct, fel zonlicht nodig heeft tijdens haar rustperiode. Als je geen lichte, koele ruimte hebt, kun je overwegen om groeilampen te gebruiken, hoewel dit voor de meeste hobbytuiniers een stap te ver is.
Zorg ook voor een goede luchtcirculatie in de overwinteringsruimte om de kans op schimmelziekten zoals botrytis te verkleinen. Zet de planten niet te dicht op elkaar en probeer de ruimte af en toe te luchten op een milde, vorstvrije dag. Een kleine ventilator die op een lage stand draait, kan ook helpen om de lucht in beweging te houden. Een stabiele, rustige omgeving is het doel voor de komende maanden.
Verzorging tijdens de wintermaanden
De verzorging tijdens de winter is minimalistisch. De belangrijkste regel is om zeer spaarzaam water te geven. Omdat de plant in rust is en de temperatuur laag is, is de verdamping minimaal en is de waterbehoefte drastisch verminderd. Te veel water in deze periode is de meest voorkomende fout en leidt onherroepelijk tot wortelrot. De grond moet aan de droge kant worden gehouden.
Een goede vuistregel is om de potkluit net niet volledig te laten uitdrogen. Geef ongeveer één keer per maand een klein scheutje water, direct op de aarde. De exacte frequentie hangt af van de omstandigheden in je overwinteringsruimte. Controleer de grond af en toe door je vinger erin te steken. Als de grond na een paar centimeter nog steeds vochtig aanvoelt, wacht dan nog met water geven. Bij twijfel is het beter om te wachten.
Bemest de plant absoluut niet tijdens de wintermaanden. De plant heeft geen voedingsstoffen nodig omdat ze niet actief groeit. Bemesting zou de plant alleen maar uit haar rust halen en zwakke groei stimuleren, wat haar zou verzwakken. De voedingscyclus begint pas weer in het voorjaar, wanneer de plant weer naar buiten gaat en de actieve groei hervat.
Controleer de plant gedurende de winter periodiek op tekenen van leven en op eventuele problemen. Verwijder af en toe bladeren die geel worden of afvallen om schimmelvorming te voorkomen. Inspecteer ook op ongedierte, want zelfs in koele omstandigheden kunnen sommige plagen overleven. Een vroege interventie kan voorkomen dat een klein probleem zich ontwikkelt tot een grote plaag.
De plant weer activeren in het voorjaar
Wanneer de dagen in het late voorjaar langer en warmer worden, is het tijd om de Spaanse margriet uit haar winterslaap te wekken. Begin geleidelijk de watergift te verhogen naarmate je tekenen van nieuwe groei ziet verschijnen. De plant zal langzaam ontwaken en nieuwe scheuten en blaadjes beginnen te vormen vanuit de basis of de oude stengels. Dit is ook het moment om te beginnen met een lichte bemesting, bijvoorbeeld met een halve dosering vloeibare meststof.
Voordat je de plant definitief naar buiten verplaatst, moet ze worden afgehard. De overgang van de beschutte binnenomgeving naar de felle zon en wind buiten kan een schok zijn. Begin met de plant overdag op een beschutte, halfschaduwrijke plek buiten te zetten en haal haar ’s nachts weer naar binnen. Doe dit gedurende een periode van één tot twee weken, waarbij je de plant geleidelijk aan meer direct zonlicht en langere periodes buiten blootstelt.
Zodra de kans op nachtvorst volledig is geweken, meestal na de IJsheiligen half mei, kan de Spaanse margriet definitief naar haar zomerverblijf. Dit is een goed moment om de plant te verpotten in verse, voedzame potgrond. Je kunt haar ook in de volle grond planten. Geef na het verpotten of planten goed water en hervat het normale schema van water geven en bemesten.
Na deze zorgvuldige voorbereiding zal de overwinterde plant zich snel ontwikkelen tot een sterke, volwassen plant. Ze zal vaak zelfs eerder en krachtiger bloeien dan nieuw gekochte planten, omdat ze al een goed ontwikkeld wortelstelsel heeft. Het succesvol overwinteren van je Spaanse margriet geeft niet alleen voldoening, maar zorgt ook voor een prachtige start van het nieuwe tuinseizoen.
