Η μπακόπα είναι ένα πολυετές φυτό στις θερμές περιοχές της καταγωγής της, τη Νότια Αφρική, αλλά στις περισσότερες περιοχές με ψυχρούς χειμώνες καλλιεργείται ως ετήσιο. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν έχει καμία αντοχή στον παγετό και οι θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν θα την καταστρέψουν. Ωστόσο, για τους αφοσιωμένους κηπουρούς που έχουν αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση με ένα συγκεκριμένο φυτό ή μια σπάνια ποικιλία, η απόρριψή του στο τέλος της σεζόν μπορεί να είναι δύσκολη. Ευτυχώς, υπάρχουν τρόποι για να διατηρηθεί το φυτό ζωντανό κατά τη διάρκεια του χειμώνα, είτε μεταφέροντάς το ολόκληρο σε εσωτερικό χώρο είτε παίρνοντας μοσχεύματα για την επόμενη άνοιξη.
Η πιο άμεση μέθοδος για τη διαχείμαση της μπακόπα είναι να μεταφέρεις ολόκληρο το φυτό, μαζί με τη γλάστρα ή το κρεμαστό καλάθι του, σε έναν προστατευμένο εσωτερικό χώρο πριν από τον πρώτο αναμενόμενο παγετό του φθινοπώρου. Η ιδανική στιγμή για αυτή τη μετακίνηση είναι όταν οι νυχτερινές θερμοκρασίες αρχίζουν να πέφτουν σταθερά κάτω από τους 7-10 βαθμούς Κελσίου. Πριν φέρεις το φυτό μέσα, είναι απαραίτητο να το προετοιμάσεις κατάλληλα. Κλάδεψε το φυτό δραστικά, αφαιρώντας περίπου τα δύο τρίτα του μήκους των βλαστών του. Αυτό όχι μόνο το καθιστά πιο διαχειρίσιμο σε μέγεθος, αλλά ενθαρρύνει και τη νέα, πιο συμπαγή ανάπτυξη την άνοιξη.
Είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό να επιθεωρήσεις προσεκτικά το φυτό για τυχόν παράσιτα, όπως αφίδες, αλευρώδεις ή τετράνυχους, πριν το φέρεις στο σπίτι. Ένας ζεστός εσωτερικός χώρος μπορεί να αποτελέσει το ιδανικό περιβάλλον για την ταχεία αναπαραγωγή αυτών των παρασίτων, τα οποία μπορούν στη συνέχεια να εξαπλωθούν και στα άλλα φυτά εσωτερικού χώρου. Ψέκασε προληπτικά το φυτό με ένα εντομοκτόνο σαπούνι ή έλαιο neem, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην κάτω πλευρά των φύλλων. Αυτό το βήμα είναι κρίσιμο για την αποφυγή μιας χειμερινής εισβολής εντόμων.
Οι ιδανικές συνθήκες διαχείμασης σε εσωτερικό χώρο
Μόλις το φυτό είναι έτοιμο, τοποθέτησέ το στην πιο φωτεινή τοποθεσία που διαθέτεις μέσα στο σπίτι. Ένα παράθυρο με νότιο προσανατολισμό είναι ιδανικό, καθώς θα παρέχει στο φυτό όσο το δυνατόν περισσότερο απευθείας ηλιακό φως κατά τη διάρκεια των μικρότερων ημερών του χειμώνα. Η μπακόπα χρειάζεται τουλάχιστον τέσσερις έως έξι ώρες φωτός την ημέρα για να επιβιώσει. Εάν δεν έχεις αρκετά φωτεινό παράθυρο, μπορείς να συμπληρώσεις το φυσικό φως με τη χρήση τεχνητού φωτισμού, όπως μια λάμπα ανάπτυξης φυτών (grow light), για 12-14 ώρες την ημέρα.
Οι ανάγκες του φυτού σε νερό θα μειωθούν δραματικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Το πότισμα πρέπει να είναι περιορισμένο, αρκετό μόνο για να μην στεγνώσει εντελώς το χώμα. Πότιζε μόνο όταν η επιφάνεια του χώματος είναι ξηρή στην αφή. Το υπερβολικό πότισμα κατά τη διάρκεια της περιόδου ληθάργου είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για να προκαλέσεις σήψη των ριζών. Επίσης, η λίπανση πρέπει να διακοπεί εντελώς από τα τέλη του φθινοπώρου μέχρι την αρχή της άνοιξης, καθώς το φυτό δεν αναπτύσσεται ενεργά και δεν χρειάζεται επιπλέον θρεπτικά συστατικά.
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, το φυτό μπορεί να χάσει μερικά από τα φύλλα του ή να φαίνεται κάπως αραιό και λιγότερο ζωντανό. Αυτό είναι φυσιολογικό. Ο κύριος στόχος της διαχείμασης δεν είναι η ανθοφορία, αλλά απλώς η διατήρηση του φυτού ζωντανού μέχρι την άνοιξη. Μην περιμένεις την πλούσια εμφάνιση που είχε το καλοκαίρι. Συνέχισε να παρακολουθείς το φυτό για παράσιτα και αφαίρεσε τυχόν κίτρινα φύλλα ή ξερούς βλαστούς για να διατηρήσεις την υγιεινή του.
Η λήψη μοσχευμάτων ως εναλλακτική
Μια εξαιρετική και συχνά πιο πρακτική εναλλακτική λύση για τη διαχείμαση ολόκληρου του φυτού είναι η λήψη μοσχευμάτων στα τέλη του καλοκαιριού ή στις αρχές του φθινοπώρου. Αυτή η μέθοδος σου επιτρέπει να δημιουργήσεις νέα, φρέσκα φυτά για την επόμενη σεζόν, χωρίς να χρειάζεται να βρεις χώρο για ένα μεγάλο κρεμαστό καλάθι μέσα στο σπίτι. Τα μοσχεύματα καταλαμβάνουν πολύ λιγότερο χώρο και είναι συχνά πιο εύκολο να τα διατηρήσεις υγιή κατά τη διάρκεια του χειμώνα από ό,τι ένα μεγάλο, ώριμο φυτό.
Για να πάρεις μοσχεύματα, επίλεξε υγιείς, μη ανθοφόρους βλαστούς από το μητρικό φυτό και κόψε τμήματα μήκους 10-15 εκατοστών. Αφαίρεσε τα κάτω φύλλα και τοποθέτησέ τα σε μια γλάστρα με ένα ελαφρύ μείγμα ριζοβολίας, όπως τύρφη και περλίτη. Διατήρησε τα μοσχεύματα σε ένα ζεστό, φωτεινό μέρος με έμμεσο φως και κάλυψέ τα με μια πλαστική σακούλα για να διατηρήσεις υψηλή υγρασία μέχρι να ριζώσουν, κάτι που συνήθως διαρκεί μερικές εβδομάδες. Μόλις ριζώσουν, μπορείς να τα μεταφυτεύσεις σε ατομικά γλαστράκια.
Η φροντίδα αυτών των μικρών, ριζωμένων φυτών κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι παρόμοια με τη φροντίδα ενός ολόκληρου φυτού που έχει μεταφερθεί μέσα. Χρειάζονται την πιο φωτεινή δυνατή θέση, περιορισμένο πότισμα και καθόλου λίπανση. Επειδή είναι μικρά, είναι πιο ευαίσθητα στην ξηρασία, οπότε έλεγχε το χώμα τους τακτικά. Το “τσίμπημα” των κορυφών τους περιστασιακά κατά τη διάρκεια του χειμώνα θα τα ενθαρρύνει να γίνουν πιο πυκνά και θαμνώδη, προετοιμάζοντάς τα για μια δυναμική ανάπτυξη την άνοιξη.
Η μετάβαση πίσω στον εξωτερικό χώρο
Όταν η άνοιξη πλησιάζει και ο κίνδυνος του παγετού έχει περάσει οριστικά, είναι ώρα να προετοιμάσεις τα φυτά σου για την επιστροφή τους στον κήπο. Είτε έχεις διατηρήσει ολόκληρο το μητρικό φυτό είτε τα νεαρά μοσχεύματα, η διαδικασία είναι η ίδια. Περίπου δύο εβδομάδες πριν τα μεταφέρεις μόνιμα έξω, ξεκίνησε τη διαδικασία της “σκληραγώγησης”. Αυτό περιλαμβάνει τη σταδιακή έκθεση των φυτών στις εξωτερικές συνθήκες για να αποφευχθεί το σοκ από την απότομη αλλαγή περιβάλλοντος.
Ξεκίνησε τοποθετώντας τα φυτά έξω σε μια σκιερή, προστατευμένη τοποθεσία για μία ή δύο ώρες την πρώτη ημέρα. Τις επόμενες ημέρες, αύξησε σταδιακά τον χρόνο που περνούν έξω και την έκθεσή τους στο πρωινό ηλιακό φως. Μετά από μια εβδομάδα περίπου, τα φυτά θα πρέπει να είναι σε θέση να παραμείνουν έξω όλη την ημέρα. Είναι σημαντικό να τα φέρνεις μέσα τη νύχτα εάν υπάρχει ακόμα κίνδυνος πτώσης της θερμοκρασίας κοντά στο μηδέν.
Αυτή είναι επίσης η κατάλληλη στιγμή για να αναζωογονήσεις το φυτό. Εάν διαχείμασες ολόκληρο το φυτό, μπορείς να το μεταφυτεύσεις σε φρέσκο, πλούσιο χώμα. Αυτό θα του δώσει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τη νέα καλλιεργητική περίοδο. Μπορείς επίσης να το κλαδέψεις ξανά για να αφαιρέσεις τυχόν αδύναμους βλαστούς που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Μόλις τα φυτά εγκατασταθούν στη νέα τους θέση και αρχίσουν να δείχνουν σημάδια νέας ανάπτυξης, μπορείς να ξεκινήσεις και πάλι το τακτικό πρόγραμμα ποτίσματος και λίπανσης.
📷: Deavmi, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
