De vraag of het de moeite waard is om Bidens ferulifolia te overwinteren, is er een die veel tuiniers bezighoudt als de herfst zijn intrede doet. In ons klimaat wordt deze plant doorgaans als een eenjarige behandeld, wat betekent dat ze aan het einde van het seizoen, na de eerste serieuze vorst, wordt afgedankt. De belangrijkste reden hiervoor is dat de plant niet winterhard is en de koude, natte winters buiten niet overleeft. Toch is het technisch mogelijk om de plant door de winter te helpen en in het volgende voorjaar weer te laten uitlopen. Dit vereist echter wel een specifieke aanpak en de juiste omstandigheden.
Het overwinteren van Bidens kan een lonend project zijn voor de enthousiaste tuinier die het leuk vindt om te experimenteren en zijn planten een tweede leven te gunnen. Het kan ook een duurzame keuze zijn, omdat je geen nieuwe planten hoeft te kopen. De planten die de winter overleven, hebben vaak al een ontwikkeld wortelstelsel en kunnen in het voorjaar sneller uitgroeien tot grote, bloeiende exemplaren. Dit kan je een voorsprong geven op planten die nieuw gekocht worden.
Aan de andere kant moet je je realiseren dat het een proces is dat aandacht en ruimte vraagt. De planten moeten gedurende de hele winter op een geschikte plaats worden gestald en hebben een minimale verzorging nodig. Bovendien is succes niet gegarandeerd. Oudere planten kunnen verhout raken en in het tweede jaar soms minder krachtig bloeien dan jonge, frisse planten uit het tuincentrum. De afweging is dus persoonlijk: weegt het plezier en de mogelijke voorsprong op tegen de moeite en het risico?
Een alternatieve en vaak eenvoudigere methode om je Bidens ’te behouden’ is door in de late zomer stekken te nemen van de moederplant. Deze jonge stekken nemen veel minder ruimte in beslag en zijn vaak gemakkelijker de winter door te helpen op een lichte vensterbank binnenshuis. In het voorjaar heb je dan een verzameling jonge, vitale plantjes die klaar zijn om uitgeplant te worden. Dit combineert het beste van twee werelden: het behoud van je plant en de groeikracht van jong materiaal.
Is het overwinteren van Bidens de moeite waard?
De beslissing om Bidens te overwinteren hangt af van je persoonlijke motivatie en de middelen die je tot je beschikking hebt. Als je beschikt over een geschikte, koele en lichte ruimte zoals een onverwarmde serre, een vorstvrije garage met een raam of een koel trappenhuis, dan zijn de slagingskansen aanzienlijk groter. Zonder zo’n ruimte wordt het een stuk lastiger, omdat een warme woonkamer doorgaans te donker en te droog is voor een succesvolle overwintering.
Meer artikelen over dit onderwerp
Een belangrijk voordeel van overwinteren is dat je speciale of favoriete variëteiten kunt behouden. Soms heb je een Bidens met een unieke bloemvorm of een bijzonder compacte groeiwijze die je niet volgend jaar opnieuw wilt zoeken. Door de plant of stekken ervan de winter door te helpen, verzeker je jezelf ervan dat je ook het volgende seizoen van precies diezelfde plant kunt genieten. Het is een manier om je tuincollectie persoonlijk en uniek te houden.
Echter, het is ook belangrijk om realistisch te zijn over de resultaten. Een overgehouden Bidens zal er aan het einde van de winter vaak niet op zijn best uitzien. De plant kan veel blad hebben verloren en er wat kaal en stakerig uitzien. Het vergt in het voorjaar een flinke snoeibeurt en de juiste verzorging om de plant weer in vorm te krijgen. De uitbundige bloei laat vaak iets langer op zich wachten dan bij een nieuw gekochte plant die onder optimale omstandigheden in een kas is opgekweekt.
Denk ook aan het risico op het meenemen van ongedierte naar binnen. Planten die de hele zomer buiten hebben gestaan, kunnen ongemerkt eitjes of volwassen exemplaren van bijvoorbeeld bladluis, witte vlieg of spint met zich meedragen. Eenmaal binnen, in een warme omgeving zonder natuurlijke vijanden, kunnen deze plagen zich razendsnel ontwikkelen en ook overslaan op je kamerplanten. Een grondige inspectie en preventieve behandeling voor het naar binnen halen is dus absoluut noodzakelijk.
De ideale omstandigheden voor de winterrust
De sleutel tot een succesvolle overwintering van Bidens ligt in het creëren van de juiste omstandigheden, die de natuurlijke winterrust van de plant nabootsen. De twee belangrijkste factoren hierbij zijn temperatuur en licht. De ideale overwinteringstemperatuur ligt tussen de 5 en 10 graden Celsius. Het moet koel genoeg zijn om de plant in een rusttoestand te brengen en te voorkomen dat ze actief gaat groeien, maar het moet absoluut vorstvrij blijven.
Meer artikelen over dit onderwerp
Licht is de tweede cruciale factor. In tegenstelling tot veel planten die in volledige duisternis kunnen overwinteren, heeft Bidens een lichte standplaats nodig om te overleven. De plant behoudt een deel van haar blad en heeft licht nodig voor een minimale mate van fotosynthese. Een raam op het noorden of oosten in een onverwarmde kamer, een serre, of een koele bijkeuken is vaak een geschikte locatie. Vermijd een plek in de volle zon, want dit kan de plant te snel opwarmen en uit de rustfase halen.
De luchtvochtigheid is een ander aspect om rekening mee te houden. Een te droge lucht, zoals vaak het geval is in centraal verwarmde ruimtes, kan leiden tot uitdroging en maakt de plant vatbaarder voor plagen zoals spint. Een te hoge luchtvochtigheid in combinatie met een lage temperatuur kan echter schimmelziekten zoals Botrytis bevorderen. Zorg voor een goede luchtcirculatie door de ruimte af en toe te luchten op een zachte, vorstvrije dag.
Zet de planten niet te dicht op elkaar. Voldoende ruimte tussen de potten zorgt ervoor dat de lucht goed kan circuleren rondom elke plant. Dit helpt om het blad sneller te laten drogen na het water geven en vermindert het risico op schimmelproblemen. Een opgeruimde en schone overwinteringsruimte is de beste garantie voor gezonde planten in het voorjaar.
Voorbereidingen op de overwintering
De voorbereiding op de overwintering begint al in de late zomer en vroege herfst. Bouw de bemesting geleidelijk af vanaf eind augustus en stop er volledig mee in september. Dit signaleert aan de plant dat het groeiseizoen ten einde loopt en dat het tijd is om zich voor te bereiden op een periode van rust. Doorgaan met bemesten zou de aanmaak van nieuwe, zachte scheuten stimuleren die extra kwetsbaar zijn voor kou en ziekten.
Voordat de eerste nachtvorst wordt voorspeld, is het tijd om de planten naar binnen te halen. Kies een dag uit waarop de planten relatief droog zijn. Inspecteer elke plant uiterst zorgvuldig op de aanwezigheid van ziekten en plagen. Controleer de onderkant van de bladeren, de bladoksels en de potgrond. Behandel eventuele problemen preventief, bijvoorbeeld met een ecologisch bestrijdingsmiddel, om te voorkomen dat je ongedierte mee naar binnen neemt.
Voordat de plant naar haar winterverblijf gaat, is een flinke snoeibeurt aan te raden. Snoei de plant met ongeveer de helft of zelfs twee derde terug. Verwijder alle dode, beschadigde of zieke takken en bladeren. Deze snoeibeurt vermindert de verdamping, maakt de plant compacter en makkelijker te hanteren, en verkleint de kans op schimmelziekten tijdens de overwintering. Het stimuleert de plant ook om in het voorjaar vanuit de basis nieuwe, sterke scheuten te vormen.
Verwijder ook de bovenste laag van de potgrond. Hierin kunnen zich eitjes van ongedierte of schimmelsporen bevinden. Vervang dit door een dun laagje verse potgrond of schoon zand. Maak de buitenkant van de pot goed schoon. Deze hygiënische maatregelen lijken misschien overdreven, maar ze kunnen het verschil maken tussen een succesvolle overwintering en een winter vol problemen.
Verzorging tijdens de winter en het ontwaken in de lente
Tijdens de wintermaanden bevindt de plant zich in een rustfase en is de behoefte aan water zeer beperkt. Geef slechts zeer spaarzaam water, net genoeg om te voorkomen dat de wortelkluit volledig uitdroogt. Een kleine scheut water eens in de drie tot vier weken is vaak al voldoende. Controleer de grond voor het water geven; deze moet echt droog aanvoelen. Te veel water is de meest gemaakte fout tijdens de overwintering en leidt onvermijdelijk tot wortelrot.
Houd de planten gedurende de wintermaanden in de gaten. Verwijder regelmatig afgevallen bladeren en controleer op tekenen van schimmels of ongedierte. Omdat de plant verzwakt is, is ze vatbaarder voor problemen. Door alert te blijven, kun je snel ingrijpen als er iets misgaat. Ventileer de ruimte op milde dagen om de lucht te verversen.
Naarmate de dagen in het late winter en vroege voorjaar weer langer en lichter worden, zal de plant langzaam tekenen van nieuw leven gaan vertonen. Dit is het signaal om de verzorging geleidelijk op te voeren. Je kunt de plant verplaatsen naar een iets warmere en lichtere plek om de groei te stimuleren. Begin ook voorzichtig met iets meer water geven, maar laat de grond tussen de gietbeurten door nog steeds opdrogen.
Wanneer de plant duidelijk nieuwe scheuten begint te vormen, is het tijd voor de laatste stap: verpotten. Haal de plant uit de oude pot, schud een deel van de oude aarde van de wortels en geef de wortels eventueel een lichte snoeibeurt. Zet de plant in een pot met verse, voedzame potgrond. Begin na een paar weken met een lichte bemesting. Laat de plant geleidelijk wennen aan de buitenomstandigheden (afharden) voordat je haar na de laatste vorst weer definitief buiten plaatst.
