De hoeveelheid en intensiteit van het licht is zonder twijfel de meest bepalende factor voor de bloei van een plumeria. Deze planten zijn van oorsprong zonaanbidders, gewend aan de intense, tropische zon die hen de energie geeft voor hun spectaculaire bloemenpracht. In een gematigd klimaat is het nabootsen van deze omstandigheden de grootste uitdaging en tevens de sleutel tot succes. Een gebrek aan direct zonlicht is de meest voorkomende reden waarom een verder gezonde plumeria weigert te bloeien. Het begrijpen van de absolute noodzaak van zonlicht en het actief zoeken naar de meest zonovergoten plek is dan ook de eerste en belangrijkste stap voor elke plumerialiefhebber die droomt van geurige bloesems.
Om het bloeiproces op gang te brengen, heeft een plumeria minimaal zes tot acht uur direct, onbelemmerd zonlicht per dag nodig. ‘Direct zonlicht’ betekent dat de zonnestralen rechtstreeks op de bladeren van de plant vallen, zonder gefilterd te worden door glas, bomen of andere obstakels. Een standplaats op het zuiden of zuidwesten is daarom ideaal, of het nu in de tuin, op een terras of op een balkon is. Helder, indirect licht, hoe licht de kamer ook mag lijken voor het menselijk oog, is voor een plumeria simpelweg onvoldoende om de complexe hormonale processen die leiden tot bloemknopvorming te activeren.
De intensiteit van het licht speelt een even grote rol. Het zonlicht in de zomermaanden in landen als Nederland of België is aanzienlijk minder intens dan rond de evenaar. Daarom is het van cruciaal belang om de plant gedurende de warmste maanden van het jaar, van mei tot september, buiten te plaatsen waar ze kan profiteren van elke beschikbare zonnestraal. Een plumeria die het hele jaar door binnenshuis wordt gehouden, zal zelden tot nooit bloeien, tenzij er gebruik wordt gemaakt van zeer krachtige, gespecialiseerde groeilampen die het zonnespectrum kunnen imiteren.
Observeer de groeiwijze van je plant, want deze vertelt veel over de lichthoeveelheid die ze ontvangt. Een plumeria die voldoende licht krijgt, heeft een compacte groei met relatief korte afstanden tussen de bladeren. Als de plant daarentegen lange, dunne, slappe stengels ontwikkelt met bladeren die ver uit elkaar staan, is dit een duidelijk teken van etiolatie. De plant strekt zich letterlijk uit in een wanhopige poging om meer licht te vangen. Een dergelijke plant zal al haar energie in deze onproductieve groei steken en zal geen reserves hebben voor het aanmaken van bloemen.
De ideale standplaats buiten
Zodra de dreiging van nachtvorst in het late voorjaar geweken is, is het tijd om je plumeria naar buiten te verhuizen. Kies de warmste en zonnigste plek die je kunt vinden. Een patio, een balkon op het zuiden of een plek in de tuin waar geen schaduw valt van gebouwen of hoge bomen, is perfect. De combinatie van direct zonlicht en de warmte die wordt weerkaatst door muren en bestrating creëert een microklimaat dat de tropische omstandigheden waar de plant van houdt, benadert. Een goede luchtcirculatie op de buitenlocatie helpt bovendien om schimmelziekten te voorkomen.
Meer artikelen over dit onderwerp
Een belangrijk aspect bij het buiten plaatsen is de bescherming tegen harde wind. De grote, leerachtige bladeren van de plumeria kunnen gemakkelijk scheuren of beschadigen bij sterke windvlagen. Bovendien zijn de vlezige takken, vooral op de punten waar ze vertakken, relatief breekbaar en kunnen ze afbreken. Een ietwat beschutte, maar toch volledig zonnige locatie is daarom optimaal. Zet de pot eventueel in een zwaardere overpot om te voorkomen dat de plant, die topzwaar kan zijn, omwaait.
De overgang van binnen naar buiten moet geleidelijk gebeuren om de bladeren te beschermen tegen zonnebrand. Bladeren die binnenshuis zijn gegroeid, zijn niet gewend aan de intense UV-straling van direct zonlicht en kunnen letterlijk verbranden, wat resulteert in lelijke, witte of bruine, papierachtige vlekken. Dit proces, genaamd afharden, is essentieel. Begin met de plant een paar uur in de ochtendzon te zetten en breng haar de rest van de dag naar de schaduw. Verleng de periode in direct zonlicht elke dag een beetje, over een tijdsbestek van ongeveer twee weken, totdat ze de volle dag zon kan verdragen.
Gedurende de zomer, wanneer de plant buiten staat, profiteert ze maximaal van het beschikbare licht. Dit is de periode waarin de meeste groei en, hopelijk, de bloei plaatsvindt. De combinatie van hoge lichtintensiteit, warme temperaturen en regelmatige voeding zal de plant aanzetten tot het vormen van de bloemstelen, de zogenaamde ‘inflorescences’, aan de uiteinden van de takken. Zonder deze optimale zomerse omstandigheden buiten, blijft de beloning in de vorm van bloemen vaak uit.
Plumeria’s binnenshuis houden
Het is een aanzienlijke uitdaging om een plumeria binnenshuis tot bloei te krijgen, juist vanwege de lichtbehoefte. Als je geen mogelijkheid hebt om de plant buiten te zetten, is de keuze van de binnenlocatie allesbepalend. Een raam op het zuiden is de absolute minimumeis. Een serre, een erker of een dakraam dat de hele dag direct zonlicht ontvangt, biedt de beste kansen. Houd er rekening mee dat zelfs het schoonste vensterglas al een aanzienlijk deel van de lichtintensiteit filtert, waardoor de omstandigheden binnen altijd suboptimaal zullen zijn in vergelijking met buiten.
Meer artikelen over dit onderwerp
Om het licht voor een binnenplant te maximaliseren, kun je een aantal trucs toepassen. Houd de ramen brandschoon, zowel aan de binnen- als buitenkant, om geen kostbaar licht te verliezen. Draai de plant elke week een kwartslag, zodat alle kanten van de plant gelijkmatig licht ontvangen en ze niet scheef naar het raam groeit. Het gebruik van reflecterende oppervlakken, zoals een witte muur achter de plant of zelfs aluminiumfolie, kan helpen om het beschikbare licht te reflecteren en de intensiteit rondom de plant te verhogen.
Als de natuurlijke lichtinval simpelweg onvoldoende is, is het gebruik van kunstlicht de enige serieuze optie. Standaard gloei- of spaarlampen zijn hiervoor niet geschikt. Je hebt krachtige, full-spectrum LED- of HPS-groeilampen nodig die speciaal zijn ontworpen voor de plantenteelt. Deze lampen moeten dicht boven de plant hangen, vaak op slechts 30-60 centimeter afstand, en moeten gedurende 12 tot 16 uur per dag branden om de duur en intensiteit van de zomerzon na te bootsen. Dit vereist een aanzienlijke investering en energieverbruik, maar het is voor de serieuze binnenkweker de enige weg naar bloei.
Zelfs met de beste zorg en de lichtste plek binnenshuis, moet je je verwachtingen temperen. Een plumeria die binnen wordt gehouden, zal waarschijnlijk minder compact groeien en minder uitbundig bloeien dan een plant die de zomer buiten doorbrengt. De focus bij de binnenkweek ligt vaak meer op het in leven en gezond houden van de plant, met de bloei als een zeldzame en zeer welkome bonus. De meest realistische aanpak is om de plant in de winter binnen te houden op de lichtst mogelijke plek en haar in de zomer de broodnodige buitenzon te gunnen.
Lichtbehoefte tijdens de rustperiode
De lichtbehoefte van de plumeria verandert drastisch wanneer de plant in de herfst haar rustperiode ingaat. Naarmate de dagen korter en koeler worden, stopt de plant met groeien en laat ze haar bladeren vallen. Tijdens deze slapende fase, of dormantie, vindt er geen fotosynthese plaats. Daardoor heeft de kale plant geen licht nodig om te overleven. Dit is een belangrijk gegeven voor de overwintering, omdat het je veel meer opties geeft voor een geschikte opslaglocatie.
Een koele, donkere en vorstvrije ruimte zoals een garage, kelder of onverwarmde zolder is ideaal voor de overwintering van een slapende plumeria. De afwezigheid van licht, in combinatie met lage temperaturen (tussen 5 en 12 graden Celsius), zorgt ervoor dat de plant in een diepe rust blijft. Dit is gunstig, want het voorkomt dat de plant te vroeg in het seizoen probeert uit te lopen met zwakke, bleke scheuten als gevolg van lichtgebrek.
Als je ervoor kiest om de plant in een warmere woonkamer te overwinteren, waar ze haar bladeren mogelijk behoudt (een ‘groene overwintering’), dan blijft een maximale hoeveelheid licht wel essentieel. Hoewel de groei minimaal is, heeft de plant met blad nog steeds licht nodig voor basale stofwisselingsprocessen. Een donkere hoek in een warme kamer is een recept voor problemen, zoals het uitrekken van de plant en een verhoogde vatbaarheid voor plagen. De beste plek is dus nog steeds direct voor een raam op het zuiden.
Zodra de lente aanbreekt en het tijd is om de plant weer ‘wakker te maken’, wordt licht opnieuw de belangrijkste factor. Breng de plant van haar donkere winterverblijf naar de lichtste plek in huis die je kunt vinden. Het toenemende daglicht en de stijgende temperaturen zijn de signalen voor de plant om haar rustperiode te beëindigen en nieuwe groei te initiëren. De energie voor deze eerste groei komt uit de reserves in de stam, maar zodra de eerste bladeren verschijnen, is licht onmiddellijk weer nodig voor de fotosynthese om de verdere ontwikkeling te voeden.
