Το άρουμ το στικτό είναι ένα γενικά ανθεκτικό και εύρωστο φυτό, το οποίο σπάνια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα από ασθένειες ή εχθρούς, ειδικά όταν καλλιεργείται στις σωστές συνθήκες. Η φυσική του ανθεκτικότητα, σε συνδυασμό με την τοξικότητά του που αποτρέπει πολλά φυτοφάγα ζώα, το καθιστά μια επιλογή χαμηλής συντήρησης για σκιερούς κήπους. Ωστόσο, κανένα φυτό δεν είναι εντελώς άτρωτο, και κάτω από ορισμένες συνθήκες στρες, όπως ακατάλληλο έδαφος, υπερβολική υγρασία ή κακός αερισμός, μπορεί να γίνει ευάλωτο σε ορισμένα προβλήματα. Η καλύτερη άμυνα είναι πάντα η πρόληψη, διασφαλίζοντας ότι το φυτό λαμβάνει το σωστό φως, νερό και έδαφος που χρειάζεται για να παραμείνει υγιές και δυνατό.
Το πιο συχνό και σοβαρό πρόβλημα που μπορεί να αντιμετωπίσει το άρουμ το στικτό είναι η σήψη του κονδύλου και των ριζών. Αυτό δεν είναι μια ασθένεια που προκαλείται από έναν συγκεκριμένο παθογόνο οργανισμό, αλλά μάλλον μια φυσιολογική κατάσταση που προκύπτει από την υπερβολική υγρασία και την κακή αποστράγγιση του εδάφους. Όταν το έδαφος παραμένει κορεσμένο με νερό για παρατεταμένες περιόδους, οι ρίζες ασφυκτιούν λόγω έλλειψης οξυγόνου και αρχίζουν να πεθαίνουν. Αυτό δημιουργεί την ιδανική πύλη εισόδου για διάφορους ευκαιριακούς μύκητες και βακτήρια του εδάφους (όπως Pythium, Phytophthora, Rhizoctonia), οι οποίοι επιτίθενται στον αποδυναμωμένο κόνδυλο και προκαλούν τη σήψη του.
Τα συμπτώματα της σήψης των ριζών περιλαμβάνουν το κιτρίνισμα και το μαρασμό των φύλλων, την καχεκτική ανάπτυξη και τελικά την κατάρρευση ολόκληρου του φυτού. Εάν ξεθαφτεί ο κόνδυλος, θα είναι μαλακός, υδαρής και θα έχει μια δυσάρεστη οσμή. Δυστυχώς, μόλις η σήψη προχωρήσει, η θεραπεία είναι σχεδόν αδύνατη. Η πρόληψη είναι η μόνη αποτελεσματική στρατηγική. Αυτό περιλαμβάνει τη φύτευση σε έδαφος με άριστη αποστράγγιση, την αποφυγή του υπερβολικού ποτίσματος και τη διακοπή του ποτίσματος κατά την περίοδο του καλοκαιρινού ληθάργου.
Περιστασιακά, το φυτό μπορεί να προσβληθεί από μυκητολογικές ασθένειες των φύλλων, όπως κηλίδες φύλλων ή σκωρίαση, ειδικά σε συνθήκες υψηλής υγρασίας και κακού αερισμού. Οι κηλίδες των φύλλων εμφανίζονται ως καφέ ή μαύρες κηλίδες στα φύλλα, οι οποίες μπορεί να μεγαλώσουν και να ενωθούν. Η σκωρίαση εμφανίζεται ως μικρές, πορτοκαλί ή καφέ φλύκταινες στην κάτω πλευρά των φύλλων. Αυτές οι ασθένειες σπάνια είναι σοβαρές και συνήθως δεν απαιτούν θεραπεία. Η βελτίωση της κυκλοφορίας του αέρα γύρω από το φυτό, η αφαίρεση και καταστροφή των προσβεβλημένων φύλλων και η αποφυγή του ποτίσματος πάνω στο φύλλωμα μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο του προβλήματος.
Γαστερόποδα (Σαλιγκάρια και Γυμνοσάλιαγκες)
Από τους εχθρούς του ζωικού βασιλείου, τα γαστερόποδα, δηλαδή τα σαλιγκάρια και οι γυμνοσάλιαγκες, είναι οι πιο πιθανοί ένοχοι που μπορεί να προκαλέσουν ζημιά στο άρουμ το στικτό. Αυτά τα μαλάκια έλκονται από το τρυφερό, νεαρό φύλλωμα που αναπτύσσεται την άνοιξη. Η ζημιά που προκαλούν είναι χαρακτηριστική: ακανόνιστες τρύπες στα φύλλα και τα άνθη, και συχνά αφήνουν πίσω τους ένα γυαλιστερό ίχνος από βλέννα. Αν και μια μικρή ζημιά είναι συνήθως μόνο αισθητικής φύσης, μια σοβαρή προσβολή μπορεί να αποδυναμώσει το φυτό, ειδικά τα νεαρά φυτά.
Ο έλεγχος των σαλιγκαριών και των γυμνοσάλιαγκων μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους. Η χειροκίνητη συλλογή τους, ειδικά κατά τις υγρές βραδινές ώρες όταν είναι πιο δραστήρια, είναι μια αποτελεσματική, αν και εργοβόρα, μέθοδος. Η δημιουργία φυσικών φραγμών γύρω από τα φυτά, χρησιμοποιώντας υλικά με τραχιά υφή όπως θρυμματισμένα κελύφη αυγών, διατομική γη ή στάχτη ξύλου, μπορεί να τα αποτρέψει. Ωστόσο, αυτοί οι φραγμοί χάνουν την αποτελεσματικότητά τους όταν βραχούν.
Οι παγίδες με μπύρα είναι μια κλασική μέθοδος. Ένα ρηχό δοχείο βυθίζεται στο έδαφος έτσι ώστε το χείλος του να είναι στο ίδιο επίπεδο με την επιφάνεια και γεμίζεται με μπύρα. Τα σαλιγκάρια έλκονται από τη μυρωδιά, πέφτουν μέσα και πνίγονται. Οι παγίδες πρέπει να αδειάζονται και να ξαναγεμίζονται τακτικά. Εναλλακτικά, υπάρχουν στο εμπόριο βιολογικά δολώματα με βάση τον φωσφορικό σίδηρο, τα οποία είναι αποτελεσματικά και ασφαλή για τα κατοικίδια, τα πουλιά και άλλα άγρια ζώα, σε αντίθεση με τα παραδοσιακά δολώματα που περιέχουν μελδεΰδη, η οποία είναι τοξική.
Η ενθάρρυνση των φυσικών εχθρών των σαλιγκαριών στον κήπο, όπως οι βάτραχοι, οι φρύνοι, οι σκαντζόχοιροι και ορισμένα είδη πουλιών, μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση του πληθυσμού τους υπό έλεγχο μακροπρόθεσμα. Η δημιουργία ενός φιλικού προς την άγρια ζωή κήπου, με πηγές νερού και καταφύγια, είναι μια εξαιρετική στρατηγική ολοκληρωμένης διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών.
Εντομολογικοί εχθροί
Το άρουμ το στικτό είναι γενικά απωθητικό για τα περισσότερα έντομα που τρέφονται με φύλλα, λόγω των τοξικών ουσιών που περιέχει. Ωστόσο, ορισμένα μυζητικά έντομα μπορεί περιστασιακά να αποτελέσουν πρόβλημα, αν και αυτό είναι σπάνιο. Οι αφίδες (μελίγκρες) είναι τα πιο πιθανά από αυτά. Μπορεί να συγκεντρωθούν στις κάτω πλευρές των φύλλων ή στους μίσχους των ανθέων, απομυζώντας τους χυμούς του φυτού. Σε μεγάλους πληθυσμούς, μπορούν να προκαλέσουν παραμόρφωση των φύλλων και να αποδυναμώσουν το φυτό.
Ο έλεγχος των αφίδων είναι σχετικά εύκολος. Μια ισχυρή ριπή νερού από το λάστιχο του κήπου είναι συχνά αρκετή για να τις απομακρύνει από το φυτό. Για πιο επίμονες προσβολές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα σπρέι με σαπουνόνερο, φτιαγμένο με λίγες σταγόνες υγρού πιάτων (χωρίς λευκαντικό) σε ένα λίτρο νερό. Το σαπούνι διαλύει το προστατευτικό κηρώδες στρώμα των αφίδων, προκαλώντας την αφυδάτωσή τους. Είναι σημαντικό το σπρέι να έρθει σε άμεση επαφή με τα έντομα για να είναι αποτελεσματικό.
Η ενθάρρυνση των φυσικών εχθρών των αφίδων, όπως οι πασχαλίτσες, οι χρύσωπες και οι συρφίδες, είναι η καλύτερη μακροπρόθεσμη στρατηγική. Η φύτευση λουλουδιών που προσελκύουν αυτά τα ωφέλιμα έντομα, όπως το άλυσσο, ο άνηθος και ο κόλιανδρος, μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία ενός ισορροπημένου οικοσυστήματος στον κήπο. Η χρήση εντομοκτόνων ευρέος φάσματος πρέπει να αποφεύγεται, καθώς αυτά σκοτώνουν και τους ωφέλιμους οργανισμούς, διαταράσσοντας τη φυσική ισορροπία.
Άλλα μυζητικά έντομα, όπως οι τετράνυχοι, μπορεί να εμφανιστούν σε πολύ ζεστές και ξηρές συνθήκες, αλλά αυτό είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο για ένα φυτό που προτιμά τη σκιά και την υγρασία. Η διατήρηση των κατάλληλων συνθηκών καλλιέργειας είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθούν τέτοια προβλήματα. Γενικά, τα εντομολογικά προβλήματα στο άρουμ το στικτό είναι ελάχιστα και εύκολα διαχειρίσιμα με ήπιες, φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους.
Ιογενείς ασθένειες
Οι ιογενείς ασθένειες μπορούν να προσβάλουν ένα ευρύ φάσμα φυτών, και το άρουμ το στικτό δεν αποτελεί εξαίρεση, αν και οι προσβολές από ιούς δεν είναι συχνές. Οι ιοί συνήθως μεταδίδονται από φυτό σε φυτό μέσω μυζητικών εντόμων, όπως οι αφίδες, ή μέσω μολυσμένων εργαλείων κήπου. Τα συμπτώματα μιας ιογενούς λοίμωξης μπορεί να ποικίλλουν, αλλά συχνά περιλαμβάνουν την εμφάνιση μωσαϊκού (ανοιχτόχρωμες και σκουρόχρωμες κηλίδες στα φύλλα), δακτυλιωτές κηλίδες, παραμόρφωση των φύλλων και των ανθέων, και γενική καχεξία του φυτού.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία για τις ιογενείς ασθένειες των φυτών. Εάν ένα φυτό διαγνωστεί με ιό, η μόνη ενέργεια που μπορεί να γίνει είναι η άμεση αφαίρεση και καταστροφή του για να αποφευχθεί η εξάπλωση του ιού σε άλλα υγιή φυτά στον κήπο. Το προσβεβλημένο φυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μπει στο σωρό του κομπόστ, καθώς ο ιός μπορεί να επιβιώσει και να μολύνει άλλα φυτά αργότερα.
Η πρόληψη είναι και πάλι το κλειδί. Ο έλεγχος των πληθυσμών των εντόμων-φορέων, όπως οι αφίδες, μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης ιών. Η διατήρηση καλής υγιεινής στον κήπο είναι επίσης πολύ σημαντική. Τα εργαλεία κλαδέματος, τα μαχαίρια και τα φτυάρια πρέπει να καθαρίζονται και να απολυμαίνονται τακτικά, ειδικά όταν μετακινείται κανείς από το ένα φυτό στο άλλο. Η απολύμανση μπορεί να γίνει με ένα διάλυμα χλωρίνης (1 μέρος χλωρίνης σε 9 μέρη νερού) ή με οινόπνευμα.
Η αγορά φυτών από αξιόπιστες πηγές και φυτώρια βοηθά επίσης στη μείωση του κινδύνου εισαγωγής μολυσμένων φυτών στον κήπο. Πριν από την αγορά, είναι καλό να επιθεωρείται το φυτό για τυχόν ύποπτα σημάδια ή συμπτώματα. Αν και οι ιογενείς ασθένειες στο άρουμ το στικτό είναι σπάνιες, η γνώση των συμπτωμάτων και των προληπτικών μέτρων είναι σημαντική για κάθε ευσυνείδητο κηπουρό.
Αβιοτικοί παράγοντες και φυσιολογικά προβλήματα
Πολλά από τα “προβλήματα” που μπορεί να παρατηρηθούν στο άρουμ το στικτό δεν προκαλούνται από ασθένειες ή εχθρούς, αλλά από αβιοτικούς, δηλαδή περιβαλλοντικούς, παράγοντες. Το πιο συνηθισμένο παράδειγμα είναι το “κάψιμο” των φύλλων από τον ήλιο. Όταν το φυτό εκτίθεται σε υπερβολική άμεση ηλιακή ακτινοβολία, ειδικά τον μεσημεριανό ήλιο, τα φύλλα του μπορεί να αναπτύξουν καφέ, ξερές περιοχές, συνήθως στα άκρα ή στις άκρες τους. Η λύση είναι απλή: μεταφύτευση του φυτού σε μια πιο σκιερή τοποθεσία.
Η έλλειψη ανθοφορίας είναι ένα άλλο κοινό παράπονο. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους. Οι κόνδυλοι μπορεί να είναι ακόμα πολύ νέοι και ανώριμοι για να ανθίσουν. Συνήθως απαιτούνται μερικά χρόνια για να φτάσει ένα φυτό από σπόρο σε ηλικία ανθοφορίας. Ο υπερσυνωστισμός των κονδύλων μπορεί επίσης να μειώσει την ανθοφορία, γι’ αυτό και η τακτική διαίρεση των συστάδων κάθε λίγα χρόνια είναι ωφέλιμη. Τέλος, η ανεπαρκής θρέψη, ειδικά η έλλειψη φωσφόρου, ή οι ακατάλληλες συνθήκες φωτισμού μπορεί επίσης να είναι η αιτία.
Το κιτρίνισμα και η πτώση των φύλλων στα τέλη της άνοιξης ή αρχές του καλοκαιριού είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό φαινόμενο που συχνά παρερμηνεύεται ως πρόβλημα από τους αρχάριους καλλιεργητές. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, αυτή είναι η φυσική διαδικασία εισόδου του φυτού στην καλοκαιρινή του περίοδο ληθάργου. Δεν απαιτείται καμία ενέργεια, παρά μόνο η διακοπή του ποτίσματος. Το φυτό θα ανακάμψει και θα βγάλει νέα φύλλα το φθινόπωρο.
Ζημιές από παγετό μπορεί να συμβούν στα φύλλα εάν υπάρξει ένας όψιμος, ισχυρός παγετός την άνοιξη, αφού το φυτό έχει ήδη αναπτύξει πλήρως το φύλλωμά του. Τα προσβεβλημένα φύλλα μπορεί να μαυρίσουν και να γίνουν πλαδαρά. Συνήθως, το φυτό θα ανακάμψει και θα βγάλει νέα φύλλα, αν και η ανθοφορία μπορεί να επηρεαστεί για εκείνη τη χρονιά. Η φύτευση σε προστατευμένες θέσεις, κάτω από δέντρα, μπορεί να προσφέρει κάποια προστασία από τον παγετό.
