Lantana pospolita, dzięki swoim barwnym, zmieniającym kolor kwiatom, stanowi wyjątkową ozdobę każdego słonecznego zakątka ogrodu czy tarasu. Aby jednak cieszyć się jej pełnym urokiem, kluczowe jest prawidłowe przeprowadzenie procesu sadzenia oraz opanowanie metod rozmnażania. Zarówno wybór odpowiedniego momentu, jak i technika sadzenia mają bezpośredni wpływ na to, jak roślina się przyjmie i jak szybko rozpocznie intensywny wzrost i kwitnienie. Zrozumienie tajników rozmnażania, czy to przez sadzonki, czy z nasion, pozwala nie tylko na powiększenie własnej kolekcji, ale także na zachowanie najpiękniejszych egzemplarzy na kolejne sezony, co jest szczególnie istotne w naszym klimacie.
Wybór odpowiedniego miejsca i terminu sadzenia
Wybór miejsca do sadzenia lantany jest jednym z najważniejszych czynników decydujących o sukcesie uprawy. Roślina ta bezwzględnie wymaga stanowiska w pełni nasłonecznionego, gdzie będzie miała dostęp do co najmniej 6-8 godzin bezpośredniego światła słonecznego każdego dnia. Tylko w takich warunkach jest w stanie obficie kwitnąć i zachować zwarty, kompaktowy pokrój. Miejsce powinno być również ciepłe i osłonięte od silnych, porywistych wiatrów, które mogłyby łamać jej stosunkowo kruche pędy i niszczyć delikatne kwiatostany.
Optymalny termin sadzenia lantany na zewnątrz przypada na drugą połowę maja, po ustąpieniu ryzyka wiosennych przymrozków. Jako roślina tropikalna, jest ona niezwykle wrażliwa na niskie temperatury, a nawet krótki spadek temperatury poniżej zera może spowodować jej nieodwracalne uszkodzenie. Sadzenie zbyt wczesne jest bardzo ryzykowne i może zniweczyć cały wysiłek włożony w wyhodowanie sadzonek. Hartowanie roślin, czyli stopniowe przyzwyczajanie ich do warunków zewnętrznych przez kilka dni przed posadzeniem, znacznie zwiększa szanse na ich pomyślną aklimatyzację.
Przed podjęciem decyzji o sadzeniu, należy dokładnie ocenić warunki glebowe w wybranym miejscu. Lantana preferuje gleby żyzne, próchnicze i, co najważniejsze, dobrze przepuszczalne. Zastój wody w strefie korzeniowej jest dla niej bardzo niebezpieczny i może prowadzić do rozwoju chorób grzybowych oraz gnicia korzeni. Jeśli gleba w ogrodzie jest ciężka i gliniasta, konieczne jest jej rozluźnienie poprzez dodanie piasku, kompostu lub drobnego żwiru, co poprawi jej strukturę i drenaż.
Przy planowaniu kompozycji rabatowych z udziałem lantany, należy uwzględnić jej docelowe rozmiary oraz tempo wzrostu. Roślina ta dość szybko się rozrasta, tworząc szerokie, gęste kępy, dlatego należy zapewnić jej odpowiednią przestrzeń, aby nie konkurowała zbytnio z sąsiadującymi roślinami o światło, wodę i składniki odżywcze. Odpowiedni rozstaw sadzenia pozwala na swobodny przepływ powietrza wokół roślin, co zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób grzybowych, takich jak mączniak prawdziwy.
Przygotowanie podłoża i proces sadzenia
Staranne przygotowanie podłoża przed sadzeniem jest inwestycją, która zaprocentuje zdrowym wzrostem i obfitym kwitnieniem lantany przez cały sezon. Niezależnie od tego, czy sadzimy roślinę w gruncie, czy w pojemniku, podłoże musi być odpowiednio przygotowane. W przypadku sadzenia na rabacie, należy głęboko przekopać ziemię na wybranym stanowisku, usuwając wszelkie chwasty i kamienie. Następnie warto wzbogacić glebę dobrze rozłożonym kompostem lub obornikiem, co dostarczy roślinie niezbędnych składników odżywczych na starcie.
Podczas sadzenia w doniczkach i pojemnikach, kluczowe jest zastosowanie odpowiedniej mieszanki ziemi oraz zapewnienie drenażu. Idealne podłoże to gotowa ziemia do roślin balkonowych, którą można dodatkowo wzbogacić perlitem lub wermikulitem, aby zwiększyć jej przepuszczalność. Na dnie każdego pojemnika bezwzględnie musi znaleźć się kilkucentymetrowa warstwa drenażu z keramzytu lub drobnych kamyków, co zapobiegnie zaleganiu wody. Sam pojemnik musi posiadać otwory odpływowe, aby nadmiar wody mógł swobodnie wypłynąć.
Proces sadzenia rozpoczyna się od wykopania dołka, który powinien być nieco większy i głębszy niż bryła korzeniowa sadzonki. Roślinę należy delikatnie wyjąć z doniczki produkcyjnej, starając się nie uszkodzić korzeni. Jeśli korzenie są mocno zbite i tworzą zwartą plątaninę, warto je delikatnie rozluźnić palcami, co pobudzi je do wzrostu w nowym miejscu. Sadzonkę umieszcza się w dołku na takiej samej głębokości, na jakiej rosła w doniczce, a następnie obsypuje ziemią, lekko ją ugniatając.
Po posadzeniu, roślinę należy obficie podlać, co pozwoli ziemi osiąść i dobrze przylgnąć do bryły korzeniowej, eliminując puste przestrzenie powietrzne. Pierwsze podlewanie jest kluczowe dla prawidłowego przyjęcia się sadzonki. W kolejnych dniach należy utrzymywać podłoże stale lekko wilgotne, ale nie mokre, aż do momentu, gdy roślina wyraźnie podejmie wzrost. Ściółkowanie gleby wokół rośliny warstwą kory lub kompostu pomoże utrzymać wilgoć i ograniczy wzrost chwastów.
Rozmnażanie z sadzonek pędowych
Rozmnażanie lantany za pomocą sadzonek pędowych jest najpopularniejszą, najłatwiejszą i najskuteczniejszą metodą uzyskiwania nowych roślin. Pozwala ona na wiernie powtórzenie cech rośliny matecznej, takich jak kolor kwiatów czy pokrój, co nie zawsze jest możliwe w przypadku rozmnażania z nasion. Najlepszym terminem na pobieranie sadzonek jest późne lato, od sierpnia do początku września, kiedy pędy są już odpowiednio dojrzałe, ale jeszcze nie w pełni zdrewniałe. Można to również robić wiosną, wykorzystując pędy, które wyrosły na przezimowanej roślinie.
Do rozmnażania wybiera się zdrowe, silne i niekwitnące wierzchołki pędów o długości około 10-15 centymetrów. Cięcie należy wykonać ostrym nożem lub sekatorem tuż pod węzłem, czyli miejscem, z którego wyrastają liście. Następnie z dolnej części sadzonki usuwa się wszystkie liście, pozostawiając tylko dwie lub trzy pary na samej górze. Redukcja powierzchni liści ogranicza transpirację, czyli utratę wody, co jest kluczowe dla przetrwania sadzonki, zanim wytworzy ona własny system korzeniowy.
Przygotowane w ten sposób sadzonki można potraktować ukorzeniaczem, czyli preparatem zawierającym hormony stymulujące rozwój korzeni, choć nie jest to bezwzględnie konieczne, ponieważ lantana ukorzenia się stosunkowo łatwo. Następnie sadzonki umieszcza się w lekkim, przepuszczalnym podłożu, na przykład mieszance torfu z piaskiem lub perlitem, na głębokość około 2-3 centymetrów. Podłoże powinno być stale lekko wilgotne, ale nie przelane.
Aby zapewnić sadzonkom wysoką wilgotność powietrza, co sprzyja procesowi ukorzeniania, warto przykryć doniczkę przezroczystą folią lub plastikową butelką z odciętym dnem. Taki mini-inspekt należy regularnie wietrzyć, aby zapobiec rozwojowi chorób grzybowych. Cały proces ukorzeniania trwa zazwyczaj od 3 do 6 tygodni w temperaturze około 20-22 stopni Celsjusza. Nowe listki pojawiające się na szczycie sadzonki są sygnałem, że proces się powiódł i roślina wytworzyła korzenie.
Rozmnażanie z nasion
Rozmnażanie lantany z nasion jest metodą bardziej czasochłonną i nie zawsze gwarantującą powtórzenie cech rośliny matecznej, zwłaszcza w przypadku odmian hybrydowych. Jest to jednak ciekawy sposób na uzyskanie dużej liczby roślin lub eksperymentowanie z nowymi kolorami. Nasiona można pozyskać z dojrzałych, czarnych owoców, które pojawiają się po przekwitnięciu kwiatów. Należy jednak pamiętać, że wszystkie części lantany, a zwłaszcza niedojrzałe owoce, są trujące, dlatego prace należy wykonywać w rękawiczkach.
Przed wysiewem nasiona wymagają przygotowania, aby zwiększyć ich zdolność do kiełkowania. Twarda łupina nasienna utrudnia dostęp wody do zarodka, dlatego zaleca się przeprowadzenie zabiegu skaryfikacji, czyli delikatnego uszkodzenia łupiny, na przykład poprzez potarcie jej papierem ściernym. Inną skuteczną metodą jest moczenie nasion w ciepłej wodzie przez około 24 godziny przed wysiewem. Zabiegi te znacząco przyspieszają i wyrównują kiełkowanie.
Nasiona wysiewa się wczesną wiosną, najlepiej w lutym lub marcu, do pojemników wypełnionych lekkim podłożem do siewu. Nasiona należy umieścić na głębokości około 0,5 cm i delikatnie przykryć ziemią. Pojemnik należy ustawić w ciepłym i jasnym miejscu, w temperaturze około 21-24 stopni Celsjusza, i utrzymywać stałą, umiarkowaną wilgotność podłoża. Kiełkowanie jest zazwyczaj długie i nieregularne, może trwać od jednego do nawet dwóch miesięcy.
Gdy siewki wytworzą dwie pary liści właściwych, są gotowe do pikowania, czyli przesadzenia do indywidualnych, małych doniczek. Jest to zabieg wymagający delikatności, aby nie uszkodzić młodego i wrażliwego systemu korzeniowego. Młode rośliny należy nadal trzymać w ciepłym i jasnym miejscu, regularnie podlewać i stopniowo przyzwyczajać do niższej wilgotności powietrza. Na zewnątrz można je wynieść dopiero po zahartowaniu i minięciu ryzyka przymrozków.
Pielęgnacja młodych roślin
Prawidłowa pielęgnacja młodych roślin, zarówno tych uzyskanych z sadzonek, jak i z nasion, jest kluczowa dla ich dalszego rozwoju. Młode lantany potrzebują przede wszystkim dużo światła, aby nie stały się wyciągnięte i wiotkie. Idealny będzie dla nich jasny parapet, najlepiej od strony południowej. Należy jednak uważać na ostre, bezpośrednie słońce w godzinach południowych, które może poparzyć delikatne liście, dlatego warto je w tym czasie lekko cieniować.
Podlewanie młodych roślin wymaga wyczucia i regularności. Podłoże powinno być stale lekko wilgotne, ale należy bezwzględnie unikać jego przelania, które może prowadzić do szybkiego gnicia delikatnych korzeni. Najlepiej podlewać małą ilością wody, ale częściej, sprawdzając palcem wilgotność podłoża przed każdym kolejnym podlaniem. Woda powinna być odstana, o temperaturze pokojowej, aby nie powodować szoku termicznego u roślin.
Gdy młode rośliny podrosną i osiągną wysokość około 10-15 cm, warto uszczknąć ich wierzchołki wzrostu. Zabieg ten, zwany przycinaniem uszczykującym, stymuluje roślinę do rozkrzewiania się, czyli wytwarzania pędów bocznych. Dzięki temu uzyskamy gęstą, zwartą i dobrze uformowaną sadzonkę, która w przyszłości będzie obficiej kwitła. Zabieg ten można powtórzyć kilkukrotnie w miarę wzrostu rośliny.
Nawożenie młodych lantan rozpoczyna się dopiero wtedy, gdy wyraźnie podejmą one wzrost i dobrze się ukorzenią. Zbyt wczesne podanie nawozu może uszkodzić delikatny system korzeniowy. Na początku stosuje się bardzo rozcieńczone dawki nawozu wieloskładnikowego, stopniowo zwiększając jego stężenie do zalecanego przez producenta. Regularne, ale umiarkowane nawożenie zapewni młodym roślinom wszystkie niezbędne składniki do zdrowego i silnego wzrostu.
📷 Flickr / Szerző: Mauricio Mercadante / Licence: CC BY-NC-SA 2.0
