Η επιτυχής προετοιμασία του ιαπωνικού σφενδάμου για τον χειμώνα είναι ένα κρίσιμο στάδιο της ετήσιας φροντίδας του, που διασφαλίζει την επιβίωση και την υγιή ανάπτυξή του την επόμενη άνοιξη. Παρόλο που πολλές ποικιλίες είναι ανθεκτικές στο κρύο, τα νεαρά δέντρα και αυτά που καλλιεργούνται σε γλάστρες είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις χαμηλές θερμοκρασίες, τον παγετό και τους ψυχρούς ανέμους. Η λήψη των κατάλληλων προληπτικών μέτρων το φθινόπωρο θα προστατεύσει το φυτό σου από τις σκληρές χειμερινές συνθήκες και θα το βοηθήσει να επανέλθει δυναμικά με τη νέα καλλιεργητική περίοδο.
Η προετοιμασία για τη διαχείμαση ξεκινά από τα τέλη του καλοκαιριού και τις αρχές του φθινοπώρου. Είναι σημαντικό να σταματήσεις κάθε είδους λίπανση από τα μέσα του καλοκαιριού και μετά. Η λίπανση αυτή την περίοδο θα ενθάρρυνε την ανάπτυξη νέας, τρυφερής βλάστησης που δεν θα προλάβαινε να ωριμάσει και να σκληραγωγηθεί πριν από τους πρώτους παγετούς, καθιστώντας την εξαιρετικά ευάλωτη στο κρύο. Το φυτό πρέπει να αρχίσει να επιβραδύνει τους ρυθμούς του και να προετοιμάζεται για την περίοδο του λήθαργου.
Καθώς το φθινόπωρο προχωρά, μείωσε σταδιακά τη συχνότητα του ποτίσματος. Αυτό σηματοδοτεί στο φυτό την αλλαγή της εποχής και το βοηθά να εισέλθει ομαλά σε κατάσταση λήθαργου. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να κάνεις ένα τελευταίο, βαθύ πότισμα αργά το φθινόπωρο, λίγο πριν το έδαφος παγώσει εντελώς. Αυτό εξασφαλίζει ότι το ριζικό σύστημα θα έχει επαρκή υγρασία για να αντέξει τους ξηρούς, ψυχρούς χειμερινούς μήνες και προστατεύει τις ρίζες από την αφυδάτωση.
Προστασία των φυτών στον κήπο
Για τους ιαπωνικούς σφενδάμους που είναι φυτεμένοι απευθείας στον κήπο, η πιο σημαντική προστασία αφορά το ριζικό σύστημα, ειδικά στα νεαρά δέντρα. Μετά την πτώση των φύλλων και πριν από τους ισχυρούς παγετούς, εφάρμοσε ένα παχύ στρώμα οργανικής εδαφοκάλυψης (mulch) γύρω από τη βάση του δέντρου. Ένα στρώμα πάχους 10-15 εκατοστών από φλοιό πεύκου, άχυρο ή κομματιασμένα φύλλα θα λειτουργήσει ως μόνωση, προστατεύοντας τις ρίζες από τις ακραίες θερμοκρασίες και τις απότομες διακυμάνσεις τους. Φρόντισε το υλικό να μην ακουμπά απευθείας στον κορμό για να αποφύγεις τη σήψη.
Τα νεαρά δέντρα, με τον λεπτό και ευαίσθητο φλοιό τους, είναι επίσης ευάλωτα στις ρωγμές από τον παγετό (frost cracks) και στα ηλιακά εγκαύματα του χειμώνα. Αυτά τα προβλήματα προκαλούνται από την έντονη ηλιοφάνεια σε μια κρύα μέρα, η οποία θερμαίνει τον φλοιό, ακολουθούμενη από μια απότομη πτώση της θερμοκρασίας μετά τη δύση του ηλίου. Για να προστατεύσεις τον κορμό, μπορείς να τον τυλίξεις με ειδικές λωρίδες προστασίας δέντρων ή λινάτσα. Αυτή η προστασία θα πρέπει να αφαιρείται την άνοιξη.
Σε περιοχές με ισχυρούς, ψυχρούς χειμερινούς ανέμους, η προστασία από την αφυδάτωση είναι κρίσιμη. Ο άνεμος μπορεί να αφαιρέσει την υγρασία από τα κλαδιά και τους οφθαλμούς, προκαλώντας ζημιά. Εάν το δέντρο βρίσκεται σε εκτεθειμένη θέση, μπορείς να δημιουργήσεις ένα προσωρινό αντιανεμικό φράγμα χρησιμοποιώντας πάσσαλους και λινάτσα. Για μικρότερα δέντρα, η κατασκευή ενός απλού πλαισίου γύρω από το φυτό, καλυμμένο με λινάτσα, μπορεί να προσφέρει εξαιρετική προστασία τόσο από τον άνεμο όσο και από το βάρος του χιονιού.
Διαχείμαση των φυτών σε γλάστρα
Οι ιαπωνικοί σφένδαμοι που καλλιεργούνται σε γλάστρες είναι πολύ πιο ευάλωτοι στο κρύο του χειμώνα σε σχέση με αυτούς που βρίσκονται στο έδαφος. Το ριζικό τους σύστημα δεν έχει τη μόνωση που προσφέρει η μεγάλη μάζα του εδάφους του κήπου και είναι εκτεθειμένο στις χαμηλές θερμοκρασίες από όλες τις πλευρές. Χωρίς την κατάλληλη προστασία, οι ρίζες μπορούν εύκολα να παγώσουν και να καταστραφούν, οδηγώντας στον θάνατο του φυτού. Η προστασία της γλάστρας είναι επομένως απολύτως απαραίτητη.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να προστατεύσεις έναν σφένδαμο σε γλάστρα. Μια αποτελεσματική μέθοδος είναι να “βυθίσεις” ολόκληρη τη γλάστρα στο έδαφος του κήπου για τον χειμώνα. Σκάψε έναν λάκκο αρκετά μεγάλο για να χωρέσει τη γλάστρα, τοποθέτησέ την μέσα και κάλυψε τα κενά με χώμα. Μια άλλη επιλογή είναι να μετακινήσεις τη γλάστρα σε μια προστατευμένη τοποθεσία, όπως κοντά σε έναν τοίχο του σπιτιού (κατά προτίμηση με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό) και μακριά από τους ψυχρούς χειμερινούς ανέμους.
Η μόνωση της ίδιας της γλάστρας είναι επίσης μια πολύ καλή λύση. Μπορείς να τυλίξεις τη γλάστρα με διάφορα μονωτικά υλικά, όπως bubble wrap, παλιές κουβέρτες ή λινάτσα, γεμίζοντας τα κενά ανάμεσα στα στρώματα με φύλλα ή άχυρο. Μια άλλη τεχνική είναι να τοποθετήσεις τη γλάστρα μέσα σε ένα μεγαλύτερο κουτί ή δοχείο και να γεμίσεις τον χώρο ανάμεσα στα δύο με μονωτικό υλικό. Μην ξεχάσεις να προσθέσεις και ένα στρώμα εδαφοκάλυψης στην επιφάνεια του χώματος για να προστατεύσεις τις ρίζες από πάνω.
Ειδικές εκτιμήσεις και φροντίδα κατά τη διάρκεια του χειμώνα
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, τα φυτά σε γλάστρες μπορεί να χρειαστούν περιστασιακό, ελαφρύ πότισμα, ειδικά κατά τις ήπιες και ξηρές περιόδους. Το υπόστρωμα δεν πρέπει να αφεθεί να στεγνώσει εντελώς. Πότιζε μόνο όταν η θερμοκρασία είναι πάνω από το μηδέν για να αποφύγεις τη δημιουργία πάγου γύρω από τις ρίζες. Το νερό βοηθά επίσης το έδαφος να διατηρεί τη θερμότητα καλύτερα.
Το έντονο χιόνι, αν και προσφέρει μια κάποια μόνωση, μπορεί να είναι πολύ βαρύ για τα λεπτά κλαδιά του ιαπωνικού σφενδάμου και να προκαλέσει σπάσιμο. Μετά από μια έντονη χιονόπτωση, τίναξε απαλά το χιόνι από τα κλαδιά χρησιμοποιώντας μια μαλακή σκούπα. Απόφυγε τη χρήση σκληρών εργαλείων που θα μπορούσαν να καταστρέψουν τον φλοιό ή τους οφθαλμούς.
Καθώς ο χειμώνας πλησιάζει στο τέλος του και οι θερμοκρασίες αρχίζουν να ανεβαίνουν, είναι σημαντικό να αφαιρέσεις σταδιακά τα προστατευτικά καλύμματα. Μην βιαστείς να τα αφαιρέσεις όλα με την πρώτη ζεστή μέρα, καθώς οι όψιμοι παγετοί της άνοιξης μπορούν ακόμα να προκαλέσουν ζημιά. Αφαίρεσε τα καλύμματα σε μια συννεφιασμένη μέρα για να επιτρέψεις στο φυτό να προσαρμοστεί σταδιακά στις νέες συνθήκες φωτός και θερμοκρασίας.
