Sadzenie i rozmnażanie groszku szerokolistnego to procesy stosunkowo proste, które pozwalają na łatwe wprowadzenie tej urokliwej byliny do ogrodu lub powiększenie już istniejącej kolekcji. Kluczem do sukcesu jest wybór odpowiedniej metody oraz staranne przygotowanie zarówno materiału siewnego lub sadzonek, jak i samego stanowiska. Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się na wysiew nasion, czy na wegetatywne rozmnażanie przez podział karpy, każdy z tych sposobów ma swoje zalety i może przynieść satysfakcjonujące rezultaty. Zrozumienie podstawowych zasad, takich jak odpowiedni termin siewu, przygotowanie podłoża i pielęgnacja młodych roślin, jest fundamentalne dla zapewnienia im dobrego startu i zdrowego rozwoju w przyszłości.
Decydując się na rozpoczęcie uprawy z nasion, zyskujesz możliwość pozyskania dużej liczby roślin stosunkowo niskim kosztem, co jest idealnym rozwiązaniem przy obsadzaniu większych powierzchni, na przykład ogrodzeń czy pergoli. Proces ten wymaga jednak nieco więcej cierpliwości, ponieważ rośliny uzyskane z siewu zakwitną najprawdopodobniej dopiero w drugim roku uprawy. Z kolei rozmnażanie wegetatywne, takie jak podział starszych, dobrze rozrośniętych kęp, gwarantuje szybsze efekty – nowo pozyskane sadzonki często kwitną już w tym samym sezonie, a ponadto mamy pewność, że powielamy cechy konkretnej rośliny matecznej.
Przygotowanie stanowiska jest równie ważne, co wybór metody rozmnażania. Groszek szerokolistny najlepiej rośnie w miejscu słonecznym, na glebie żyznej, przepuszczalnej i o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym. Przed sadzeniem należy głęboko przekopać ziemię, usunąć chwasty i wzbogacić ją kompostem lub dobrze rozłożonym obornikiem. Warto również od razu zaplanować i zamontować podpory, po których pnącze będzie mogło się wspinać, co ułatwi jego prowadzenie już od samego początku.
Niezależnie od wybranej ścieżki – czy to siewu, czy podziału – młode rośliny w początkowej fazie wzrostu wymagają szczególnej troski. Regularne, ale umiarkowane podlewanie, ochrona przed ślimakami, które uwielbiają młode siewki, oraz delikatne naprowadzanie pierwszych pędów na podpory to podstawowe czynności, które zapewnią roślinom bezpieczny start. Staranność na tym wczesnym etapie rozwoju z pewnością zaprocentuje w przyszłości w postaci silnych, zdrowych i obficie kwitnących okazów groszku szerokolistnego.
Przygotowanie nasion do siewu
Nasiona groszku szerokolistnego charakteryzują się bardzo twardą i grubą łupiną nasienną, która w naturze chroni zarodek, ale w warunkach uprawy może znacznie utrudniać i wydłużać proces kiełkowania. Aby przyspieszyć ten proces i zwiększyć odsetek wschodzących roślin, konieczne jest przeprowadzenie zabiegu zwanego skaryfikacją. Polega on na delikatnym uszkodzeniu twardej okrywy nasiennej, co pozwala wodzie wniknąć do wnętrza nasiona i zapoczątkować procesy życiowe. Można to zrobić na kilka sposobów, na przykład poprzez delikatne potarcie nasion drobnoziarnistym papierem ściernym lub ostrożne nacięcie łupiny nożykiem.
Po przeprowadzeniu skaryfikacji kolejnym krokiem, który znacząco poprawia szybkość i równomierność kiełkowania, jest moczenie nasion. Nasiona należy umieścić w naczyniu z letnią, przegotowaną wodą i pozostawić na około 12 do 24 godzin. W tym czasie nasiona napęcznieją, co jest wyraźnym sygnałem, że woda przeniknęła przez okrywę i są one gotowe do siewu. Nasion, które po tym czasie nie zwiększyły swojej objętości, prawdopodobnie nie uda się pobudzić do wzrostu i można je odrzucić.
Wybór terminu siewu ma również istotne znaczenie. Nasiona groszku szerokolistnego można wysiewać na dwa sposoby: jesienią (w październiku lub listopadzie) bezpośrednio do gruntu lub wczesną wiosną (od marca do kwietnia) pod osłonami w celu przygotowania rozsady. Siew jesienny ma tę zaletę, że nasiona przechodzą naturalny proces stratyfikacji w zimnej glebie, co przełamuje ich spoczynek, jednak wiąże się z ryzykiem wymarznięcia lub zjedzenia nasion przez gryzonie. Bardziej kontrolowaną i pewniejszą metodą jest przygotowanie rozsady wiosną.
Niezależnie od wybranego terminu, kluczowa jest jakość nasion. Najlepiej korzystać z nasion pochodzących od sprawdzonych producentów lub zebranych samodzielnie z dojrzałych, zdrowych roślin. Nasiona zachowują zdolność kiełkowania przez kilka lat, pod warunkiem że są przechowywane w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu. Przed przystąpieniem do siewu warto dokładnie obejrzeć nasiona i odrzucić te, które są uszkodzone, spleśniałe lub wyglądają na puste.
Siew nasion i pielęgnacja siewek
Wiosenny siew pod osłonami to najpopularniejsza i najbardziej efektywna metoda pozyskiwania nowych roślin groszku szerokolistnego. Przygotowane wcześniej (przez skaryfikację i moczenie) nasiona wysiewa się w marcu lub na początku kwietnia do doniczek lub wielodoniczek wypełnionych lekkim, przepuszczalnym podłożem do siewu. Nasiona umieszcza się na głębokości około 2-3 centymetrów, po dwa lub trzy w jednej doniczce, co zwiększa szansę na uzyskanie co najmniej jednej silnej siewki. Po siewie podłoże należy delikatnie zwilżyć i utrzymywać w stałej, umiarkowanej wilgotności.
Pojemniki z nasionami najlepiej ustawić w jasnym i ciepłym miejscu, na przykład na parapecie okiennym, w szklarni lub inspekcie. Optymalna temperatura do kiełkowania wynosi około 15-20°C. W takich warunkach pierwsze siewki powinny pojawić się po około 2-4 tygodniach. Gdy siewki wypuszczą pierwsze liście właściwe i osiągną kilka centymetrów wysokości, należy dokonać selekcji, pozostawiając w każdej doniczce tylko jedną, najsilniejszą roślinę. Pozostałe można ostrożnie usunąć, przycinając je tuż przy ziemi, aby nie uszkodzić korzeni pozostawionej siewki.
Młode rośliny potrzebują dużo światła do prawidłowego wzrostu, dlatego należy zapewnić im jak najjaśniejsze stanowisko. Niedobór światła powoduje, że siewki stają się wiotkie, wyciągnięte i blade, co negatywnie wpływa na ich dalszą kondycję. W miarę wzrostu, gdy rośliny zaczną wytwarzać pierwsze pędy, warto wbić w doniczki małe patyczki lub bambusowe tyczki, aby zapewnić im wstępne wsparcie. Regularne, ale umiarkowane podlewanie jest kluczowe – podłoże powinno być stale lekko wilgotne, ale nie mokre.
Przed wysadzeniem rozsady na miejsce stałe w ogrodzie, konieczne jest jej zahartowanie. Proces ten polega na stopniowym przyzwyczajaniu młodych roślin do warunków panujących na zewnątrz – niższych temperatur, wiatru i bezpośredniego słońca. Hartowanie rozpoczyna się zazwyczaj na początku maja i trwa około 7-10 dni. Na początku doniczki wystawia się na zewnątrz na kilka godzin w ciągu dnia, w cienistym i osłoniętym miejscu, a następnie stopniowo wydłuża się ten czas i przenosi rośliny w bardziej nasłonecznione miejsca. Prawidłowo zahartowane sadzonki są znacznie bardziej odporne na stres związany z przesadzaniem.
Sadzenie sadzonek na miejsce stałe
Najlepszym terminem na sadzenie młodych, zahartowanych sadzonek groszku szerokolistnego do gruntu jest druga połowa maja, kiedy minie już ryzyko wystąpienia wiosennych przymrozków. Wybierz słoneczne i osłonięte od wiatru stanowisko z wcześniej przygotowaną, żyzną i przepuszczalną glebą. Przed przystąpieniem do sadzenia warto jeszcze raz spulchnić ziemię i usunąć ewentualne chwasty, które pojawiły się od czasu jesiennego przygotowania. Pamiętaj również o zainstalowaniu podpór, po których roślina będzie mogła się wspinać – zrobienie tego na tym etapie zapobiegnie uszkodzeniu korzeni w przyszłości.
Dołki pod sadzonki powinny być nieco większe niż bryła korzeniowa rośliny. Optymalny rozstaw sadzenia groszku szerokolistnego to około 40-50 centymetrów, co zapewni roślinom wystarczającą przestrzeń do swobodnego wzrostu i dobrą cyrkulację powietrza. Przed umieszczeniem sadzonki w dołku, można na jego dno wsypać garść kompostu, co zapewni roślinie dodatkową dawkę składników pokarmowych na start. Roślinę należy sadzić na takiej samej głębokości, na jakiej rosła w doniczce, a następnie delikatnie ugnieść ziemię wokół niej, tworząc niewielkie zagłębienie ułatwiające podlewanie.
Po posadzeniu wszystkie rośliny należy obficie podlać, co pomoże glebie osiąść i zapewni dobry kontakt korzeni z podłożem. Przez pierwsze kilka tygodni po posadzeniu młode groszki są szczególnie wrażliwe na niedobór wody, dlatego wymagają regularnego i systematycznego nawadniania, zwłaszcza w okresach bezdeszczowej pogody. Warto również wyściółkować glebę wokół sadzonek warstwą kory lub kompostu, co ograniczy parowanie wody i rozwój chwastów.
W początkowym okresie wzrostu na miejscu stałym warto delikatnie naprowadzać młode pędy na przygotowane podpory, przywiązując je luźno za pomocą miękkich sznurków. Gdy roślina się wzmocni, sama zacznie piąć się w górę, wykorzystując swoje wąsy czepne. Należy również zwracać uwagę na ewentualne szkodniki, zwłaszcza ślimaki, które mogą wyrządzić duże szkody na młodych i delikatnych roślinach. Regularna kontrola i w razie potrzeby szybka interwencja zapewnią sadzonkom bezpieczny i zdrowy rozwój.
Rozmnażanie wegetatywne przez podział
Rozmnażanie przez podział jest doskonałą metodą na odmłodzenie starszych, kilkuletnich kęp groszku szerokolistnego oraz na szybkie pozyskanie nowych, dobrze rozwiniętych sadzonek. Zabieg ten najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną, tuż po tym, jak roślina wznowi wegetację i pojawią się pierwsze młode pędy, lub wczesną jesienią, po zakończeniu kwitnienia. Wiosenny termin jest zazwyczaj bardziej polecany, ponieważ roślina ma wtedy cały sezon wegetacyjny na regenerację i dobre ukorzenienie się przed nadejściem zimy.
Aby dokonać podziału, należy ostrożnie wykopać całą karpę korzeniową rośliny matecznej, starając się przy tym jak najmniej uszkodzić korzenie. Najlepiej użyć do tego szerokich wideł amerykańskich, wbijając je w ziemię w pewnej odległości od środka kępy. Po wyjęciu karpy z ziemi, należy delikatnie otrząsnąć ją z nadmiaru gleby, co pozwoli lepiej uwidocznić strukturę korzeni i pąków wzrostu. Stare, zdrewniałe i martwe części karpy można usunąć.
Następnie, za pomocą ostrego noża, szpadla lub po prostu rozrywając rękami, dzieli się karpę na kilka mniejszych części. Każda nowa sadzonka musi posiadać co najmniej kilka zdrowych, silnych korzeni oraz przynajmniej jeden lub dwa dobrze wykształcone pąki wzrostu (oczka), z których wyrosną nowe pędy. Im większa i silniejsza będzie pozyskana sadzonka, tym większa szansa na jej szybkie przyjęcie się i obfite kwitnienie już w pierwszym sezonie po posadzeniu.
Nowo pozyskane sadzonki należy posadzić jak najszybciej na przygotowanym wcześniej miejscu stałym, aby zapobiec wysychaniu korzeni. Sadzi się je na takiej samej głębokości, na jakiej rosła roślina mateczna, zachowując odpowiedni rozstaw. Po posadzeniu rośliny trzeba obficie podlać. Warto pamiętać, że podział jest dla rośliny zabiegiem stresującym, dlatego w pierwszych tygodniach po nim groszek może wyglądać na osłabiony, ale przy zapewnieniu odpowiedniej wilgotności podłoża szybko się zregeneruje i rozpocznie intensywny wzrost.
Inne metody rozmnażania wegetatywnego
Chociaż podział karpy jest najpopularniejszą metodą wegetatywnego rozmnażania groszku szerokolistnego, istnieją również inne techniki, które mogą być stosowane przez bardziej doświadczonych ogrodników. Jedną z nich jest pobieranie sadzonek pędowych, co pozwala na pozyskanie nowych roślin bez konieczności wykopywania rośliny matecznej. Sadzonki najlepiej pobierać wiosną lub wczesnym latem z młodych, tegorocznych przyrostów, które nie są jeszcze w pełni zdrewniałe. Pędy powinny być zdrowe, silne i wolne od chorób.
Sadzonkę przygotowuje się poprzez odcięcie fragmentu pędu o długości około 10-15 centymetrów. Cięcie powinno być wykonane tuż pod węzłem (miejscem, z którego wyrastają liście). Następnie z dolnej części sadzonki usuwa się liście, pozostawiając tylko dwie lub trzy pary na wierzchołku, aby ograniczyć transpirację. Tak przygotowaną sadzonkę można zanurzyć w ukorzeniaczu, co zwiększy szansę na powodzenie, a następnie umieścić w doniczce wypełnionej wilgotnym, przepuszczalnym podłożem, na przykład mieszanką torfu i piasku.
Doniczki z sadzonkami należy okryć folią perforowaną lub umieścić w miniszklarni, aby zapewnić im wysoką wilgotność powietrza, co jest kluczowe dla procesu ukorzeniania. Pojemniki ustawia się w jasnym, ale nie bezpośrednio nasłonecznionym miejscu. Proces ukorzeniania trwa zazwyczaj kilka tygodni. Sygnałem, że sadzonka się przyjęła, jest pojawienie się nowych przyrostów. Gdy sadzonki dobrze się ukorzenią i zaczną intensywnie rosnąć, można je przesadzić do większych doniczek, a po zahartowaniu – na miejsce stałe w ogrodzie.
Inną, rzadziej stosowaną metodą, jest rozmnażanie przez odkłady. Polega ona na przygięciu do ziemi jednego z długich, elastycznych pędów rośliny matecznej, bez odcinania go. W miejscu, gdzie pęd dotyka ziemi, należy go lekko naciąć od spodu i przymocować do podłoża za pomocą drutu lub kamienia, a następnie przysypać warstwą żyznej ziemi. Koniec pędu powinien wystawać ponad powierzchnię gleby. Przez cały sezon należy utrzymywać wilgotność w tym miejscu. Po kilku miesiącach, a najpóźniej wiosną następnego roku, w miejscu kontaktu z ziemią pęd powinien wytworzyć własne korzenie, po czym można go odciąć od rośliny matecznej i posadzić jako nową, niezależną sadzonkę.
