Yazın en sevilenlerinden olan zakkum, birçok kişi için bakımı keyif veren Akdeniz bitkilerinden biridir, ancak soğuk aylar yaklaşınca her yıl kışlatma sorunu ortaya çıkar. Zakkum dona dayanıklı değildir, bu nedenle kışın ona uygun koşullar sağlamak şarttır. Aksi takdirde, bir sonraki sezonda çiçeklerinin tadını çıkaramayız. Başarılı bir kışlatma, bitkinin sağlığı ve gelecekteki çiçeklenmesi için hayati öneme sahiptir ve bunun için şimdi ayrıntılı olarak ele alacağımız birçok hususun göz önünde bulundurulması gerekir. En önemlisi, bitkiyi kışa ne zaman ve nasıl hazırlayacağımızı ve soğuk aylarda hangi odanın onun için en uygun olduğunu bilmektir.
Kışlatma için hazırlık
Zakkumun kışlatılmasındaki ilk ve en önemli adım, erken sonbahar aylarında başlayan uygun hazırlıktır. Öncelikle, bitkiyi iyice incelemek ve kuru, hasarlı veya ölü kısımları ile çok sıkı dalları temizlemek faydalı olacaktır. Bu, sadece bitkinin estetik görünümünü iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda zararlıların ve hastalıkların yayılma riskini de azaltır, çünkü yoğun yapraklar istenmeyen canlılar için ideal bir saklanma yeri sağlayabilir. Bu budamanın, bitki kışlık yerine alındıktan sonra değil, kesim yerlerinin düzgün bir şekilde iyileşebilmesi için hala dışarıdayken yapılması çok önemlidir.
Kış öncesi budama sırasında, budama makasının dezenfekte edildiğinden emin olmak da akıllıca olacaktır, böylece diğer bitkilerden patojenlerin bulaşmasını önleyebiliriz. Bu zamanda drastik bir geri kesim önerilmez, çünkü bu, gelecek yılki çiçeklenmeyi tehlikeye atabilir. Sadece kesinlikle gerekli olan kısımları çıkarın ve bitkinin bir sonraki vejetasyon dönemi için de enerjisi olması için dalların bir kısmını bırakın. En iyisi, bitkiyi kışlık mekana tamamen taşımadan önce budamayı birkaç hafta boyunca yavaş yavaş yapmaktır.
Zakkumun özenli bir şekilde hazırlanması, zararlılara karşı korunmayı da içerir. Bitkiyi içeri almadan önce, yaprakların altını ve dalların tabanını dikkatlice inceleyin, çünkü kabuklu bitler, yaprak bitleri veya kırmızı örümcekler sıklıkla buraya yerleşirler. Eğer herhangi bir zararlı tespit ederseniz, kapalı bir alanda çoğalmalarını önlemek için bitkiyi kışlatmadan önce biyolojik veya kimyasal bir bitki koruma maddesiyle tedavi etmek iyi bir fikirdir. Temizlik ve ilaçlama için ideal zaman, dış ortam sıcaklığının hala açık havada çalışmaya izin verdiği zamandır.
Son olarak, ancak en önemlisi, kışlatmadan önce sulamayı ve besin takviyesini azaltmalıyız. Zakkumun kış dinlenme dönemine hazırlanması gerekir ve daha az su ve besin, bitkinin büyüme süreçlerini yavaşlatmasına yardımcı olur. Kışlatmadan önceki son sulama, saksı toprağı tamamen kuruduğunda yapılmalıdır. Besinler ise, bitkinin kış koşullarında daha hassas olan yeni, yumuşak sürgünler oluşturmaması için yaz sonunda kesilmeye başlanmalıdır.
Uygun kışlama yerinin seçimi
Zakkumun başarılı bir şekilde kışlatılmasının en önemli unsurlarından biri, uygun bir oda seçmektir. İdeal olarak, kışlama yeri, sıcaklığın 5 ile 10 °C arasında sabit kaldığı serin, aydınlık bir odadır. Bu sıcaklık aralığı, zakkumun kış dinlenme durumuna girmesini sağlar, bitkinin çok erken filizlenmesini engeller ve aynı zamanda onu dondan korur. Garajlar, ısıtılmayan merdiven boşlukları veya bodrum katları, yeterli ışık almaları halinde ideal olabilir; aksi takdirde, bitki ışık eksikliğinden dolayı uzar ve zayıflar.
Işık miktarı da kışlama yeri seçerken kritik bir husustur. Zakkum, kış dinlenme döneminde yaz aylarına göre daha az ışık talep etse de, tam karanlık ona zarar verir. Yeterli ışık koşullarının sağlanması, yaprakların korunması ve bitkinin canlılığının sürdürülmesi için elzemdir. Kuzeye bakan bir pencere bile yeterli olabilir, ancak eğer oda karanlıksa, eksik güneş ışığını tamamlamak için bir bitki büyüme lambası gibi yapay aydınlatma kullanmayı düşünmeye değer.
Kışlama yerinin nemi de bitkinin durumunu etkiler. Zakkum kuru havayı sever, bu nedenle çok yüksek nem, mantar hastalıklarının, örneğin küllemenin, çoğalmasına yol açabileceği için elverişsizdir. Havanın uygun şekilde değiş tokuşunu sağlamak için odanın iyi havalandırılabilir olması önemlidir, bu da hastalık riskini daha da azaltır. Kuru ve sıcak hava, kırmızı örümceklerin ve diğer zararlıların çoğalmasına neden olabileceğinden, ısıtılan odalardan kaçınılmalıdır.
Kışlama yerinde yeterli doğal ışık yoksa, bitki ilkbahar yaklaştıkça uzamaya eğilimli olur ve sürgünler zayıf ve solgun hale gelir. Bu fenomen, zayıf ışık koşullarına bağlı olarak klorofil üretiminin eksikliğine işaret eder. Bu durumlarda, ilkbaharda bitkiyi dışarı çıkarırken özellikle dikkatli olunmalı ve aniden gelen, güçlü güneş ışığından yaprakların yanmasını önlemek için bitki güneşe yavaş yavaş alıştırılmalıdır. Yapay aydınlatma, bu sorunu önlemeye yardımcı olabilir ve daha güçlü, daha sağlıklı sürgünlerin gelişimini mümkün kılar.
Kışlatma sırasındaki bakım görevleri
Zakkum, kış dinlenme döneminde bile ilgi gerektirir, ancak bu dönemdeki bakımı yaz aylarına göre çok daha basittir. Sulama minimuma indirilmelidir, çünkü bitki soğukta çok az su tüketir. Aşırı sulama, köklerin çürümesine yol açabilir ve bu da bitkinin ölümüne neden olabilir. Sadece saksı toprağı tamamen kuruduğunda sulayın ve o zaman da kök topunun tamamen kurumaması için sadece az miktarda su verin.
Kışlatma sırasında besin takviyesi tamamen bırakılır. Bitkinin dinlenme döneminde besine ihtiyacı yoktur; bu zamanda gübreleme yapmak onun için sadece gereksiz bir enerji harcaması anlamına gelir. Besinler, yalnızca vejetasyon döneminin başlangıcında, erken ilkbaharda tekrar önem kazanır. Son besin takviyesi, bitkinin dinlenmeye hazırlanabilmesi için kışlatmadan önce, yaz sonunda yapılmalıdır.
Kışlatma sırasında zararlılara ve hastalıklara karşı korunma da önemlidir. Soğuk bir ortamda zararlıların üremesi yavaşlasa da, tamamen durmaz. Bitkiyi düzenli olarak, en az ayda bir kez, özellikle yaprakların altını, kabuklu bit ve kırmızı örümcek belirtileri açısından incelemek iyi bir fikirdir. Eğer bir enfeksiyon tespit ederseniz, diğer bitkilerin enfekte olmasını önlemek için bitkiyi derhal izole etmeli ve tedavisini başlatmalısınız.
Kışlatma döneminin sonunda, ilkbahar yaklaşırken sulamayı yavaş yavaş artırmak ve bitkiyi daha sıcak sıcaklıklara ve güneş ışığına alıştırmaya başlamak faydalı olacaktır. Bahar donlarının geçmesinden sonraki ilk dışarı çıkarmalar, bulutlu günlerde yapılmalı ve açık havada geçirilen süre yavaş yavaş artırılmalıdır. Bu aşamalılık, bitkinin şok geçirmesini ve yapraklarının aniden gelen, güçlü güneş ışığından yanmasını önlemek için elzemdir.
Bahar dönüşü ve zakkum bakımı
İlkbahar don tehlikesi geçtiğinde ve hava sürekli olarak ılımanlaştığında, zakkumu tekrar dışarı çıkarma zamanı gelir. Kışlatma döneminden sonraki ilk haftalar, bitkinin sağlığı açısından kritik öneme sahiptir. Öncelikle, bahçede veya terasta gölgeli, korunaklı bir yer seçin ve bitkiyi doğrudan, yoğun güneş ışığından kaçınarak güneşe yavaş yavaş alıştırın. Bu iklimlendirme sürecini 1-2 hafta boyunca sürdürmek iyi bir fikirdir.
Dışarı çıkardıktan sonra, bitkinin toprağını ve genel durumunu kontrol etmek faydalı olacaktır. Kış boyunca toprak kütlesi sıkışmaya eğilimlidir, bu nedenle üst toprak tabakasını gevşetmek yararlı olabilir. Eğer saksı bitki için artık çok küçükse, şimdi saksı değiştirme zamanıdır. Daha büyük bir saksı ve zakkumun köklerinin serbestçe yayılabilmesi için taze, besin açısından zengin ve iyi drenajlı bir toprak seçin. Saksı değişiminden sonra bitkiyi iyice sulayın.
İlkbaharın gelişiyle birlikte zakkum tekrar büyümeye başlar ve düzenli besin takviyesine devam edebilirsiniz. Başlangıçta yavaş salınımlı, dengeli bir gübre verilmesi önerilir ve ardından yaz boyunca özellikle çiçekli bitkiler için hazırlanmış, yüksek potasyum içerikli sıvı besin çözeltilerine geçilebilir. Bol çiçeklenme için düzenli ancak aşırı olmayan besin takviyesi şarttır.
Yaz aylarında zakkum, bol sulama ve bol güneş ışığına ihtiyaç duyar. Onu günde en az 6-8 saat doğrudan güneş ışığı alan bir yere koyun. Çiçeklenme döneminde de zararlıların ve hastalıkların ortaya çıkmasını önlemek için düzenli kontrol önemlidir. Solmuş çiçekleri temizlemek de önemlidir, çünkü bu, yeni tomurcuk oluşumunu teşvik eder ve bitkinin sezon boyunca sürekli olarak güzel çiçeklerini sunmasını sağlar.
